barletius-scodrensi-obsidione-1504.xml

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
    <teiHeader>
        <fileDesc xml:id="barletius-scodrensi-obsidione-1504">
            <titleStmt>
                <title>De Scodrensi obsidione et expugnatione (1504), versio electronica</title>
                <author ref="http://www.wikidata.org/entity/Q464230">
                    <persName xml:lang="lat">Barletius, Marinus</persName>, (<persName
                        xml:lang="ita">Marino Barlezio</persName>, <persName xml:lang="hrv">Marin
                        Barleti</persName>), <placeName>Skadar</placeName> /
                        <placeName>Scutari</placeName>, <date>1454–1512</date>
                </author>
                <respStmt>
                    <resp>Hanc editionem electronicam curavit</resp>
                    <persName xml:id="NJ">
                        <ref type="wikidata" target="http://www.wikidata.org/entity/Q114878204"
                            >Neven Jovanović</ref>
                    </persName>
                </respStmt>
            </titleStmt>
            <editionStmt>
                <p>Digitalna verzija prema kasnijem izdanju (<date>1578</date>).</p>

            </editionStmt>
            <publicationStmt>
                <p>elektronska verzija: Digitalizacija hrvatskih latinista, znanstveni projekt na
                    Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu, Hrvatska. <date>rujna
                    2009</date></p>
                <p ana="licence">
                    <ptr target="https://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/"/> The Creative
                    Commons CC0 1.0 DEED CC0 1.0 Universal Licence applies to this document. The
                    licence was added on January 23, 2024. </p>

            </publicationStmt>
            <sourceDesc>
                <p>Digitalni faksimil knjige: <bibl>Chronicorum Turcicorum, in quibus vita, indoles,
                        et aduersus Turcas res gestae Georgij Castrioti, Epirotarum principis (qui
                        ... Scanderbegus, hoc est, Alexander Magnus, cognominatus fuit) libris XIII
                        / describuntur à Marino Barletio, Scodrensi... ; accesserunt autoris eiusdem
                        libri iij de Scodra, urbe Epiri nobilissima, a Turcis expugnata...
                        Francoforti ad Moenum : apud Ioannem Feyrabend : impensis Sigismundi
                        Feyrabend, 1578.</bibl> Prema faksimilu: <ref
                        target="http://adrastea.ugr.es/record=b1100544~S1*spi">Universidad de
                        Granada, Biblioteca Universitaria</ref>. </p>
                <p> ž <bibl>Barletius, Marinus: De obsidione Scodrensi ad serenissimum Leonardum
                        Lauretanum Aristocratie Venetae principem. : Conciones uarie a Meumethe
                        turcarum principe et ab aliis militiae praefectis artificiose compositae.
                        Venetia: per Bernardinum de Vitalibus (<date when="1504">1504</date>)
                    </bibl>
                </p>
            </sourceDesc>
        </fileDesc>
        <profileDesc>
            <langUsage>
                <language ident="lat" xml:lang="hrv">latinski</language>
            </langUsage>
            <creation>
                <date when="1504" period="15xx_1_third">1504</date>
            </creation>
            <textClass>
                <keywords scheme="typus">
                    <term>prosa</term>
                </keywords>
                <keywords scheme="aetas">
                    <term>Litterae renatae (1400-1600)</term>
                    <term>Saeculum 16 (1501-1600)</term>
                    <term>1501-1550</term>
                </keywords>
                <keywords scheme="genre">
                    <term>prosa oratio - historia</term>
                    <term>laudatio urbis</term>
                </keywords>
            </textClass>
        </profileDesc>
        <revisionDesc>
            <change>
                <persName ref="#NJ">
                    <ref type="wikidata" target="http://www.wikidata.org/entity/Q114878204">Neven
                        Jovanović</ref>
                </persName>
                <date when="2024-01-23">2024-01-23</date>. Prvo izdanje kao CroALa TEI. </change>
            <change>
                <name>Neven Jovanović</name>
                <date>2011-02-01</date> impecratus > imprecatus corr </change>
            <change>
                <name>Neven Jovanović</name>
                <date>2011-01-31</date> zaglavlje (TKTK datum djela) </change>
            <change>
                <name>Neven Jovanović</name>
                <date>2010-09-28</date> septerm > septem corr. </change>
            <change>
                <name>Neven Jovanović</name>
                <date>2008-08-28T00:16:08</date>
            </change>
        </revisionDesc>
    </teiHeader>
    <text>
        <front>
            <docTitle>
                <titlePart>Chronicorum Turcicorum, in quibus vita, indoles, et aduersus Turcas res
                    gestae Georgii Castrioti, Epirotarum principis (qui propter egregia et praeclara
                    facinora Scanderbegus, hoc est, Alexander Magnus, cognominatus fuit) libris
                    XIII. describuntur à Marino Barletio, Scodrensi sacerdote ; </titlePart>
                <titlePart> accesserunt autoris eiusdem libri iij de Scodra, urbe Epiri nobilissima,
                    a Turcis expugnata. </titlePart>
                <titlePart> omnia figuris et uiuis imaginibus illustrata. Cum rerum, ac sententiarum
                    notatu dignissimarum indice amplissimo. </titlePart>
            </docTitle>
            <docImprint> Cum gratia et priuilegio Caesareo. Impressum <placeName>Francoforti ad
                    Moenum</placeName>, <date when="1578">1578</date>. </docImprint>
            <gap resp="#NJ"/>
            <docAuthor>MARINI BARLETII, SCODRENSIS SACERDOTIS</docAuthor>
            <docTitle>
                <titlePart>DE SCODRENSI OBSIDIONE, ET EXPUGNATIONE,</titlePart>
            </docTitle>
            <docDate>1504</docDate>

            <div type="epistula">
                <gap resp="#NJ"/>
            </div>
        </front>
        <body>

            <div type="liber">

                <head>Liber primus.</head>

                <p>
                    <milestone unit="page" n="139" facs="cipiko-m/139.png"/>
                    <note place="margin-right">De Turcarum origine varia Scriptores.</note>
                    <note place="margin-right">I.</note>
                    <note place="margin-right">II.</note>
                    <note place="margin-right">III.</note>
                    <milestone unit="page" n="140" facs="cipiko-m/140.png"/>
                    <note place="margin-left">Ottomanus, Turca, Saladinus, unus idemque creatus
                        Amiram seu Rex.</note>
                    <note place="margin-left">Orchanes, Ottomani filius.</note>
                    <milestone unit="page" n="232"/>
                    <note place="margin-right">Amurates Rex.</note>
                    <note place="margin-right">Graeciae occupatae occasio.</note>
                    <note place="margin-right">Paiazetes Rex.</note>
                    <milestone unit="page" n="232v"/>
                    <note place="margin-left">Paiazetes a Tamberlano captus.</note>
                    <note place="margin-left">Calapinus Rex.</note>
                    <note place="margin-left">Vincit Sigismundum, Regem Vngarię.</note>
                    <note place="margin-left">Moyses opprimit Orchiram Calap. F.</note>
                    <milestone unit="page" n="233"/>
                    <note place="margin-right">Meumethes Rex.</note>
                    <note place="margin-right">Amurate victo Mustapha Rex.</note>
                    <note place="margin-right">Vngariae Rex profligatus.</note>
                    <note place="margin-right">Amurates obiit.</note>
                    <note place="margin-right">Meumethes Rex.</note>
                    <milestone unit="page" n="233v"/>
                    <note place="margin-left">Constantinopolis capta.</note>
                    <note place="margin-left">Pera occupata.</note>
                    <milestone unit="page" n="234"/> sermone Albania dicitur: quia incolentes eam,
                    omnes fere Epirotica lingua utuntur: <note place="margin-right">Macedoniae, nunc
                        Albanię, descriptio.</note> cuius quum apud plerosque dubius sit situs, a
                    proposito prum digrediens, eius fines describere conabor. Macedonia enim, teste
                    Plinio, centum et quinquaginta populorum, ac duobus inclyta regibus, quandamque
                    terrarum imperio, quae antea dicebatur Aemathia, in Lyssum oppidum terminans, ad
                    Epiroticas gentes in solis occasum extenditur. Ab Oriente Magnesia atque
                    Thessalia per Strimonem fluuium septem lacubus : ab Occidente Dalmatia. In cuius
                    ora oppida sunt ciuium Romanorum, Rhizimum, Ascriuium, Butuauium, Olchinium,
                    quod Prisci Colchinium dixere, a Colchis conditum, et amnis Drino: superque eum
                    oppidum Romanorum Scodra, <note place="margin-right">Scodra Romanorum
                        oppidum.</note> a mari decem et nouem millibus passuum distans. Ciuitates
                    illustres Lyssum et Acrolyssum, et Epidamnum, quod Corcyraei condidere, hoc
                    tempore Dyrrhachium appellatum, propter inauspicatum nomen, et Apollonia ciuitas
                    optimis instituta legibus: in cuius finibus locus est celeber, quem Nympheum
                    uocitant, teste Strabone: ubi petra est ignem uomens, et metallum semper
                    excrescens: cui fontes subsunt, qui aquas tepidas scatent, atque ut Possidonius
                    refert, terra est bitumine referta, quae uineis pediculosis remedium praebet.
                    Sunt praeterea eiusdem populi multi, quorum Cauchones in pluribus locis
                    habitantes, uirorum suorum excellentia semper per se tenuerunt imperia: a
                    ciuitate uero Apollonia non longe excurrit Egnatia uia Orientem uersus, per
                    singula millia passuum lapideis columnis distincta, atque per stadia mille
                    sexcenta et octoginta protensa. Haec est illa Macedonia (ut Plinij uerbis utar)
                    quae quondam terrarum imperio potita est. Haec Asiam, Armeniam, Illyrium,
                    Albaniam, Cappadociam, Syriam, Aegyptum, Taurum, Caucasum transgressa. haec in
                    Bactris, Medis, Persis dominata, toto Oriente possesso. haec etiam Indiae
                    uictrix, per uestigia Liberi patris atque Herculis uagata. Ad hanc tam inclytam
                    et magnificam, tamque mirabilem regionem, et Principum semper magnanimorum
                    parentem et altricem, animum aduertens tyrannus, eius fines inuadens, assidue
                    infestare coepit, ratus se eam quam facillime posse opprimere, et sub iuga sua
                    celerrime submittere. sed eum profecto multum opinio fefellit, resque longe
                    aliter euenit. nam diu cum Epirotica gente laborauit. Annum ferme tricesimum cum
                    ea in oppugnationibus et assiduis bellis consumpsit: quam neque ui, neque ferro
                    perdomare aut superare potuit. Occurrerunt enim ei Reguli omnes, et Principes
                    prouinciae, qui solida inter se firmaque amicitia, atque perpetua fide obstricti
                    atque deuincti simul erant. Cursitarunt in eum uiri fortissimi et
                    constantissimi, acerrime ei resistentes: ex quo Barbarus remdifficiliorem, et
                    supra quam arbitratus fuerat, nactus, minus tute, et non sine maxima suorum
                    caede prouinciam intrare, <milestone unit="page" n="234v"/> et Macedoniae oram
                    uexare poterat. Post plurimum uero temporis, siue rerum humanarum cursu et
                    uarietate, siue coelestium permissu, aliter de rebus humanis, et de hoc imperio
                    praescribentium, Reguli omnes, quorum quisque terminos suos facillime tutari
                    poterat, ex humanis sublati sunt: ita forte sceleribus nostris exposcentibus,
                    pro quibus iure affligimur, meritasque persoluimus poenas. tunc nepharius hostis
                    acrius regnum undique inuadere atque opprimere coepit: et ipsum deinde audacius
                    ingressus, frequentius diripere atque incendio dare ausus est. Postremo igitur
                    succedens in Imperium is Meumethes Princeps, qui post Byzantii nobilissimae ac
                    praeclarissimae urbis expugnationem, aliud Imperium, quatuor regna, prouincias
                    uiginti, ducentas urbes, Christianis tantum (ut scribitur) ademit. Inflatus
                    Barbarus incremento tantae foelicitatis, ad summum facinus aspirauit,
                    concepitque mente, facile se omnia expugnaturum, et ad totius orbis principatum
                    breui peruenturum. Callebat quidem astrorum scientiam. Dicebat hoc et diuino
                    nutu, et fatorum dispositione, ac siderum positione futurum esse. <note
                        place="margin-left">Meumethis res gestae, et quinque linguarum
                        peritia.</note> Didicerat Graece, Latine, Arabice, Chaldaee, atque Persice
                    loqui. Nouerat enim, magnorum uirorum gesta, praecipue Caesarum, Magnique
                    Alexandri: quorum factis is ualde accensus, hos omnino sibi sequendos
                    proposuerat. Erat quidem magni atque inuicti animi, ingenio plurimum pollebat,
                    calliditate atque astutia caeteris praestabat. Decreueratque prius perdomita
                    Italia Romam proficisci, eamque sibi subiicere: sed in primis Epirum sibi
                    expugnandam dictitabat. <note place="margin-left">Epirus.</note> Qua, ad id
                    peragendum, ut uoti sui compos fieret, nihil aptius, nihil commodius aut
                    opportunius uideri, nec aliunde, alioue modo se ad quod instituerat posse
                    peruenire, cum propter loci uicinitatem, tum etiam rerum omnium maximam
                    commoditatem. nam Epirus ad Ionium, quod Italiam quadantenus alluit, mare
                    protenditur. Illic enim sunt syluae et arbores excelsae, maxima frequentia, ad
                    naues et triremes extruendas conficiendasque: illic egregii, optimique portus ad
                    quancunque etiam ingentem tenendam, ornandamque classem. Habet quidem agrum
                    undecunque feracissimum, campos amoenissimos, latissimosque: pascua uberrima,
                    flumina, fontesque saluberrimos ad saturitatem. His itaque omnibus callidus
                    atque uersutus Ottomanus impulsus, Epirotas continue omni conatu uexare, atque
                    assidue premere aggressus est, ut eos aut in ditionem et potestatem suam
                    redigeret, aut penitus subuerteret. sed quum diu apud illos elaborasset, et
                    uariis grauibusque cladibus affectus esset, nec alterum quidem consequi
                    ualuisset, palam cognouit, indomitam esse Epiroticam gentem: statuitque aliam
                    sibi uiam eos domandi esse tentandam, unum negocium subeundum, quo pacto a se
                    proculdubio Epiroticae genti imperaturum iri speraret. </p>
                <p> Est autem nostra temperstate urbs Scodra Macedoniae orae caput, nec <milestone
                        unit="page" n="235"/> non illius partis Dalmatiae, quae ei proxima est.
                        <note place="margin-right">Scodra Macedoniae caput, Turcice Scanderia
                        dicta.</note> De cuius origine nulla nunc certa extant monumenta, nullaque
                    certa memoria. nam quum ea bis a Barbaris incensa fuerit, ab Antio quoque
                    Romanorum praetore deleta, tota per se exarsit. Quo quidem tempore constat,
                    uetera urbis monimenta, omnesque historias de ea conscriptas incendio periisse:
                    tamen quicquid de ipsius origine inuestigare aut reperire potui, et de statu
                    eorum, qui in ea uicissim regnauerunt, quantum memoria hominum comprehendi
                    potuit, diligenter collegi, eaque omnia breuiter conscribam. Ferunt enim Barbari
                    quidam, eam ab Alexandro Magno conditam fuisse: quibus non est assentiendum. nam
                    ante Alexandrum Scodra iam condita erat. sed ipsi Meumethani hac ratione
                    utuntur: quia lingua sua Scodram Scanderiam uocant, quod nomen ex eorum
                    interpretatione idem est quod Alexandria. Sed haec est Aegypti urbs ab Alexandro
                    condita. Alii uero dicunt, a quodam Joanne regulo Epirota conditam fuisse. qui
                    quum in ea aliquot annos imperium tenuisset, a ciuibus, et ab uniuerso populo,
                    qui eius tyrannidem pati non poterat, eiectus est. qui postea populari
                    moderatione usi sunt. At Joannes ipse regno exactus, dum urbem deserere
                    cogeretur, discedens, quaecunque mala, quascunque calamitates et diras potuit,
                    in eam <corr>imprecatus</corr> est. Crederem, si uir ille integerrimus fuisset,
                    ab eo Deum immortalem exoratum fuisse: quoniam et urbs illa, et tota regio
                    semper a saeuissimis hostibus uexata fuit, et nullum genus calamitatis reperiri
                    potest quod non sustinuerit. Verum si mihi cogitanti, quae de huius urbis
                    antiquitate existimare uelim, audacter in medium proferre liceat: urbem hanc tum
                    uetustate, tum rerum gestarum gloria percelebrem non immerito existimauerim, tam
                    natura et ipsius situ, quam fertilitate. Ex quo credibile est, Romanos rerum
                    potitos huc, ut aliis plaerisque in locis, ad Barbarorum arcendas incursiones,
                    colonos suos misisse. Hinca apud Plinium legimus, Scodram Romanorum oppidum
                    uocitatum. Quod declinante postmodum Imperio, et re Romana pessum ruente, a
                    Barbaris destructum, desolatum credi potest: ita ut quaecunque extabant
                    monumenta scripta, maxime interierint. Et ideo de eius conditoribus nihil certi
                    et explorati in medium afferre possumus. Verum nuper ad manus nostras fragmenta
                    quaedam uerius, quam annales, peruenerunt, quae instaurationem potius urbis
                    huius, quam aedificationem ad Attauorum nostrorum memoriam referant. <note
                        place="margin-right">Instauratores Scodrae.</note> In his enim uernacula
                    lingua scriptum est: Rosam quendam, cum Pha sorore sua, primos fundatores urbis
                    Scodrae fuisse. Unde eius arx Rosapha appellabatur. qui diu foeliciter,
                    quieteque regnauerunt: quibus deinde successisse ferunt (ex hac quae inter
                    homines memoria extat) Nemagnanum quendam Imperatorem, qui Epiri, Macedoniae,
                    Dalmatiae, utriusque Mysiae, totiusque nouae <milestone unit="page" n="235v"/>
                    Romae imperium habebat. Qui moriens, filium caecum Vrosium nomine reliquit, cui
                    ob uirtutem probitatemque cuncti parebant. Ei Stephanus filius in Imperio
                    successit, et unicum filium Vrosium nomen aui referentem reliquit. Hic uitam
                    silentio et absque liberis pertransijt, cuius Imperium proceres eius inter se
                    partiti sunt. Nam inferior Mysiae comiti Lazaro obitigit, superior autem Nicolao
                    Xuppano, noua uero Roma tribus fratribus obuenit, Vuchassioni, qui etiam regium
                    nomen adeptus est, Andreae, et Exico. Moncinus quidam Deno, tantum maritimae
                    urbi praefuit. Ex stirpe uero et prole <sic>Nemagnami</sic> Imperatoris, natus
                    est Balsa, qui oram Bolianae proximam ab urbe fere usque ad mare tenens, tres
                    suscepit alios: Georgium, Strazimirium et Balsam: qui uiri praeclarissimi
                    fuerunt. Hi enim Scodram, quam ipse Vrosius (de quo supra diximus) tenebat,
                    aggressi caeperunt. Nondum enim muris cincta erat, sed partim in plano, partim
                    in colle posita, in quo nunc tota est. Hi quoque Duchainos Regulos, et Sophios,
                    ex Aemathia seu Macedonia expulerunt: et Croiam urbem, quae sub imperio
                    Sophiorum erat, caeperunt: qui uictoriam sequentes, bellum Stephano superioris
                    Mysiae Regi intulerunt: quam tandem cum uniuerso exercitu fusum profligatumque,
                    ad urbem Ragusium persecuti sunt, et ibi eum obsederunt. Denique intercedentibus
                    Raguseis, pax inter eos facta est, positis confinibus usque ad Neretam fluuium,
                    qui fines Phariae Dalmaticae ciuitatis diuidit. Hic enim erant termini Imperii,
                    quod tres fratres tenebant. Dehinc uero ulterius progressi, Albam Graecam, quae
                    in Epiro est, Castorium seu Castorilium, et totam Aulonem breui expugnarunt: qui
                    quoad uixerunt (quoniam per id tempus fauste foeliciterque uitam duxerunt)
                    Barbari nunquam Epirum, siue Macedoniam ingredi aut uexare ausi sunt. Multo post
                    tempore duo ex his fratribus (minimo natu superstite, qui Balsa appellabatur) ex
                    humanis sublati sunt. tunc quidam Hieurenesius Barbarorum praefectus, cum
                    quadraginta millibus Turcarum in Macedoniam irrupti: cui quum Balsa tumultuario
                    repentinoque milite occurrisset, nec uniuerso exercitu expectato, nec ducibus
                    castrorum suadentibus, in eum intrepide irruisset (erat enim impiger, magnique
                    animi) ab eo in quadam planicie, quae ab incolis Saura dicitur, prope flumen
                    Aoum, iuxta Albam Graecam Epiroticae terrae, profligatus est, et ipse cum
                    omnibus copiis suis caesus. Mortuo uero Balsa, Barbari tunc primum Epirum
                    inuadere atque uexare caeperunt. <note place="margin-left">Castorium, Albaque
                        Graeca, et Croia, occupatae a Barbaris. Scodra donata Amurathi Turcae: et
                        recepta, atque oppignorata Venetis.</note> Hinc et Castorio, Alba Graeca et
                    Croia potiti sunt. Caeterum Balsae postea successit in regno Strazimirus
                    Balsichius, familia Balsichiorum oriundus. Hic Scodram, Driuastum, Lyssum,
                    Antibarium, et totum illum tractum tenuit: ac filium unicum Georgium reliquit,
                    qui Scodram Amurathi Turcarum Regi ultro donauit (nondum enim rudi illi saeculo
                    urbes et ciuitates adeo in honore <milestone unit="page" n="236"/> et precio
                    erant. nondum enim caeca uesanaque regnandi cupiditate mortalium animi adeo
                    exagitabantur) quam etiam postea successu temporis iterum ab ipso Amurathe dono
                    recepit, eo quod ipsi Amurathi uirginem quandam formosissimam sibi sanguine
                    coniunctam tradiderat. Demum Georgius eam urbem (ut fertur) Principi Venetorum
                    pignori dedit, quam amplius non exegit. Quae quidem urbs hac tempestate
                    magnitudine rerum gestarum celeberrima est, eo quod in monte saxeo posita sit,
                    qui fere undique latissimis campis et feracissimis cingitur. Est enim ciuitas
                    ipsa egregie natura et manu munita, in immensum edita, circuitu non mediocri.
                    nam ab urbe condita, murorum ambitus amplius duo millia passuum quadrati forma
                    in planum usque excedebat. Huius partem quae in plano erat, Drino fluuius per
                    medium secabat. super quo ingens pulcherrimusque pons lapideus extructus erat:
                    qui tantae longitudinis erat, ut extrema parte Bolianam pertingeret. Cuius
                    uestigia his quoque temporibus extant: et locus, ubi arx tantummodo posita erat,
                    nunc totam urbem complectitur. Quae quanta fuerit, illud certissimo argumento
                    esse potest. nam quum ingens Barbarorum multitudo eius fines inuaderet, ex
                    uniuersa fere iuuentute ad sonum (ut aiunt) campanae, quinque millia equitum ex
                    urbe in aciem obuiam prodibant. quae quum prope flumen Drinum, quod ab urbe octo
                    millibus nunc distat, cum hoste congressa esent, stragem quam maximam plaerumque
                    ediderunt. Verum quia Scodrensis miles numero longe inferior erat, tandem magno,
                    continuoque bello fessus, cladem insignem suscepit. Qui ex ea superfuerunt, una
                    cum familia in arcem confugerunt: hostis uero facto impetu in urbem irruit. Et
                    quum eam destitutam reperisset, saeuissimo incendio totam exussit, atque
                    euertit. Deinde oppugnare arcem conatus est: quam quum expugnare non ualuisset,
                    inde discessit. Scodrensis postea urbis reficiendae et instaurandae curam
                    omisit. Et quoniam arx ipsa tutior locus uisus est, ibi totam urbem ponere
                    coepit. Quae quidem undique natura praeceps est, nisi ea parte, qua
                    septentrionemspectat, aditum admodum decliuem habet: a quo collis quidam intra
                    iactum sagittae distat, totus uineis oleisque consitus: super quo Praefectus
                    nouae Romae, quem Bassam Turcae appellant, <note place="margin-right">Bassa,
                        praefectus nouae Romae.</note> priori obsidione tabernaculum suum
                    collocauerat. Ex quo postea Bassae nomen semper obtinuit. Haec praeclara et
                    nobilissima ciuitas aeris salubritate praepollet, agro facili, negocio bene
                    culto, et omnium feracissimo, aquis satis abundans. Despicit per uniuersum fere
                    agrum, nihilque est quod ex urbe prospicienti impedimento sit: quin omnes
                    tractus, spaciosos et latos campos intueatur, singulaque oculis percurrat. Inde
                    enim cultores aspicias, qui agros colunt: messores, qui fruges maturas metunt.
                    inde molas frumentarias: piscatores, qui hinc fluminibus, inde lacu amoenissimo
                    magnam piscium capturam faciunt. <milestone unit="page" n="236v"/> Praeterea
                    uineas, hortos undique, mare, flumina, fontes, lacum, ac omnia, quae ad
                    oblectandos sensus a natura procreata sunt. Cuius quidem urbis radices montis ab
                    Oriente nunc tantum riuulus quidam Drini alluit, ab Occidente autem Boliana
                    flumen, quae piscium suiuslibet generis est abundans: ac iugi celerique cursu
                    urbem praeterfluens, ad duodeuiginti millia passuum in mare egreditur. Oritur
                    autem ex illo celeberrimo lacu, quem omnes recentem esse putant: quoniam antiqui
                    scriptores nullam huius fecere mentionem. <note place="margin-left">Noui lacus,
                        nouaque flumina.</note> ab urbe fere stadiis sexdecim distat. Ex hoc
                    coniicitur, hunc, ut multa alia uel flumina uel lacus ex terra post antiquitatem
                    illa erupisse: de quo (quia non est silentio praetereundus) qui de situ orbis
                    accurate scripserunt, non tacuissent. hanc opinionem, id quod a uetustioribus
                    loci huius incolis accepi, comprobare uidetur. nam ubi nunc lacus est (ut illi
                    praedicant) continens olim erat: erantque iuges ac perennes fontes, ex quibus
                    diuinitus lacus ille ingens atque largissimus editus est: qui quidem altissimus,
                    pulcherrimusque extat, cuius circuitus centum et uiginti millia passuum et
                    amplius complectitur, aerem quoquo uersus saluberrimum diffundens, uarietate,
                    magnitudineque piscium omni tempore abundans. praedia feracissima, oppida
                    egregia, uicos complures proximos habet. In eo uero scopuli extant, in quibus
                    coenobia pulcherrime extructa sunt, quae sacerdotes Graecorum frequentes
                    incolunt. Sed nemini hoc mirum esse uideatur, si lacum hunc recentem esse
                    dixerim. nam apud praestantissimos celeberrimosque geographos atque scriptores
                    inuenimus, persaepe et in mari insulas ac scopulos, et in terra fontes ac
                    flumina enasci, atque quotidie emergere. Non abs re fuit in hanc descriptionem
                    diuertisse, quo cunctis exploratum esset, quanti facienda haec urbs esset, et
                    cur Turcarum Tyrannus tantopere eiusmodi urbe potiri conaretur. Igitur deinceps
                    quod proposui, pro uiribus exequar: quod si fortasse stilo deficiam, legentes
                    boni consulent: quia omnia quibus interfui (ut iam praefatus) et quae uidi, et
                    passus sum, fideliter exponam. </p>
            </div>
            <div type="liber">
                <head>Marini Barletii Scodrensis sacerdotis de Scodrensi obsidione et expugnatione,
                    Liber secundus.</head>
                <milestone unit="page" n="242"/>
                <p> tetra, tamque funesta fame, quae etiam fortissimos uiros debiliores reddit,
                    perirent. Quae deditio insperata, Scodrenses profecto non mediocri moerore atque
                    dolore affecit, cum propter Christianorum uelut patrimonii attractionem, quod
                    indies res Christian imminueretur, et ad extraneos alienosque deuolueretur: tum
                    propter nimiam hostis uicinitatem, quod tam commodum, tam opportunum locum ad
                    bellum continuandum sibi Barbarus adiunxerat. De cuius urbis situ, eiusque
                    conditore, quantum hominum memoria colligi potest, perstringendo breuissime
                    attingam. Croia ciuitas est Epiri, regni illius ualidissimum munimentum, et
                    tanquam clauis firmissima. Haec non magno ambitu continetur, in altissima saxi
                    crepidine, et undique praecipiti, posita: campos latissimos hinc et inde habet,
                    ubi Caesar tota acie cum Pompeio conflixit. <note place="margin-right">Caesaris
                        et Pompeii ad Croiam conflictus.</note> Quae quidem oppugnari, nec expugnari
                    ullo modo potest: quia et natura, et arte, et hominum opere ex omni parte munita
                    est. in ea enim sunt fontes iuges, ac perennes: ex quibus ei nomen inditum fuit.
                    nam Croia, quod Epiroticum nomen est, Latine fons interpretatur. habet quidem
                    agrum feracissimum atque amoenissimum, syluas uero et arbores caeteris (ut
                    opinor) uberiores, speciosioresque, et ad classes aedificandas (ut quidam
                    putant) nusquam proceriores aptioresque reperiri possunt. Distat autem
                    Dyrrhachio ad quatuordecim millia passuum, Scodra uero ad quinquaginta septem:
                    et quia finibus Barbarorum contermina erat, ab his post obitum inuictissimi
                    Principis Scanderbegii, cuius imperio fidelissime parebat, continuo uexari
                    coeperat. Duo tamen ex Barbarorum Principibus, adhuc ipso Scanderbegio uiuente,
                    cum <milestone unit="page" n="242v"/> omnibus uiribus suis eam obsidere
                    tentarunt: sed eorum conatus, fortissime aduersante Scanderbegio, ad irritum
                    ceciderunt: quin eo uiuente nullus Barbarorum exercitus Epirum ingredi (ut ita
                    dicam) et inuadere ausus est. Prius enim Amurathes pater Meumethis, cum omnibus
                    copiis ad eius oppugnationem accessit: quam quum expugnare non potuisset, ex
                    nimia indignatione et dolore consumptus interiit. Postea uero Meumethes, in
                    cuius deditionem nuperrime uenit, uallo eam undique circundare conatus, minime
                    expugnare potuit. Hanc urbem tam munitam Carolus quidam Sophia regulus
                    Epiroticus condidit: priusque uallo cratibusque eam sepsit, deinde fortissimis
                    muris cinxit. Non longo post temporis interuallo, a Balsichis, de quibus supra
                    memorauimus, interfectus est. Qui tunc Scodram, et totam fere Epirum tenebant,
                    et tunc Croia potiti sunt. Verum quum Balsa aetate minimus adhuc (ut iam
                    diximus) superstes esset, aliis duobus fratribus extinctis, a Turcis, qui tunc
                    primum in Macedoniam et Epirum irruperunt, quibus ipse inuicti animi nondum
                    uniuersis copiis collectis, nec satis ad bellum instructus, non subsidiis
                    firmata acie, non equite apte locato, incaute inconsulteque agmine trepido ac
                    tumultuante, licet infesto, occurrerat, in insidias praecipitatus, in fugam
                    conuersus, ac obtruncatus est. Post cuius caedem Barbari Croia potiti sunt, et
                    Alba Graeca, quae Epiri est, ac etiam Castorio. Sed Croia non diu sub Turcarum
                    imperio mansit. <note place="margin-left">Croia a Scanderbegio liberata, et
                        Venetis donata.</note> Nam magnanimus uir, et egregius Princeps Epirotarum
                    Scanderbegius, eam a Tyrannide Barbarorum, Principe Amurathe, strenue liberauit.
                    quam quum quinque et uiginti annos possedisset, uergens in senium, ueritus ne
                    denuo aliquo modo a Barbaris opprimeretur, Principi Venetorum eam libere
                    tradidit. Sed ad propositum redeamus. </p>
            </div>
        </body>
        <back>
            <div type="colophon">
                <p/>
            </div>

        </back>
    </text>
</TEI>