From 8b828462e1989e5f6f9cf59c02c8cefe78588b7e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Matthew Jeffryes Date: Thu, 11 Jul 2019 12:43:34 -0700 Subject: [PATCH] phone challenge generator --- week4/generate_phone_challenge.py | 28 - .../generate_phone_challenge.py | 45 ++ .../generate_phone_challenge.sh | 7 + week4/phone_challenge_generator/plaintext.txt | 600 ++++++++++++++++++ 4 files changed, 652 insertions(+), 28 deletions(-) delete mode 100644 week4/generate_phone_challenge.py create mode 100644 week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.py create mode 100755 week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.sh create mode 100644 week4/phone_challenge_generator/plaintext.txt diff --git a/week4/generate_phone_challenge.py b/week4/generate_phone_challenge.py deleted file mode 100644 index 56ac865..0000000 --- a/week4/generate_phone_challenge.py +++ /dev/null @@ -1,28 +0,0 @@ -#!/usr/local/bin/python3 - -import random - -def phone_number(): - country_code = random.choice(['', '1', '+1']) - area_code = random.sample(range(10), 3) - prefix = random.sample(range(10), 3) - line = random.sample(range(10), 4) - - parens = random.choice([True, False]) - linesep = random.choice([' ', '.', '-']) - areasep = random.choice([' ', '']) if parens else random.choice([' ', linesep]) - - if parens: - area_code = ['('] + area_code + [')'] - - if country_code != '': - country_code = country_code + areasep - - whole = [country_code] + area_code + [areasep] + prefix + [linesep] + line - return ''.join(map(str, whole)) - - -if __name__ == '__main__': - for i in range(10): - print(phone_number()) - diff --git a/week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.py b/week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.py new file mode 100644 index 0000000..77be50b --- /dev/null +++ b/week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.py @@ -0,0 +1,45 @@ +#!/usr/local/bin/python3 + +import random + +def phone_number(): + country_code = str(random.choice([1, 44])) # North American or UK numbers + country_code = random.choice(['', country_code, '+' + country_code]) + area_code = random.sample(range(10), 3) + prefix = random.sample(range(10), 3) + line = random.sample(range(10), 4) + + parens = random.choice([True, False]) + linesep = random.choice([' ', '.', '-']) + areasep = random.choice([' ', '']) if parens else random.choice([' ', linesep]) + + if parens: + area_code = ['('] + area_code + [')'] + + if country_code != '': + country_code = country_code + areasep + + whole = [country_code] + area_code + [areasep] + prefix + [linesep] + line + return ''.join(map(str, whole)) + +def shuffled(filename): + lines = [] + with open(filename) as f: + for line in f: + if len(line) > 1: # exclude blank lines + lines.append(line) + random.shuffle(lines) + return lines + +def insert_random_numbers(line): + words = line.split(' ') + for i in range(len(words)): + if random.random() < 0.03: # 3% chance of inserting a number after each word + words.insert(i, phone_number()) + line = ' '.join(words) + return line + +if __name__ == '__main__': + for line in shuffled('plaintext.txt'): + print(insert_random_numbers(line)) + diff --git a/week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.sh b/week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.sh new file mode 100755 index 0000000..6a88b95 --- /dev/null +++ b/week4/phone_challenge_generator/generate_phone_challenge.sh @@ -0,0 +1,7 @@ +#!/bin/bash + +for i in {1..2000} + do + echo $i + python3 ./generate_phone_challenge.py | fold > "sample_$i.txt" + done diff --git a/week4/phone_challenge_generator/plaintext.txt b/week4/phone_challenge_generator/plaintext.txt new file mode 100644 index 0000000..574920f --- /dev/null +++ b/week4/phone_challenge_generator/plaintext.txt @@ -0,0 +1,600 @@ +Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Ut optime, secundum naturam affectum esse possit. Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Etsi qui potest intellegi aut cogitari esse aliquod animal, quod se oderit? Duo Reges: constructio interrete. Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? At ille non pertimuit saneque fidenter: Istis quidem ipsis verbis, inquit; Quo studio cum satiari non possint, omnium ceterarum rerum obliti níhil abiectum, nihil humile cogitant; + +Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Paulum, cum regem Persem captum adduceret, eodem flumine invectio? Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam. Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Animi enim quoque dolores percipiet omnibus partibus maiores quam corporis. De vacuitate doloris eadem sententia erit. + +Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. Nam, ut sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt. Facillimum id quidem est, inquam. Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia. Et non ex maxima parte de tota iudicabis? Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec. Contemnit enim disserendi elegantiam, confuse loquitur. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere? + +Quicquid porro animo cernimus, id omne oritur a sensibus; Quo plebiscito decreta a senatu est consuli quaestio Cn. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Sed finge non solum callidum eum, qui aliquid improbe faciat, verum etiam praepotentem, ut M. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Restinguet citius, si ardentem acceperit. Quasi vero, inquit, perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit. Pudebit te, inquam, illius tabulae, quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat. + +Quo modo autem philosophus loquitur? Nihil opus est exemplis hoc facere longius. At miser, si in flagitiosa et vitiosa vita afflueret voluptatibus. Non quam nostram quidem, inquit Pomponius iocans; Quod, inquit, quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen expetitur propter voluptatem. Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit? Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri. Diodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris. + +Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus. Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. Ipse Epicurus fortasse redderet, ut Sextus Peducaeus, Sex. Verum hoc idem saepe faciamus. Quis enim potest istis, quae te, ut ais, delectant, brevibus et acutis auditis de sententia decedere? + +Cupiditates non Epicuri divisione finiebat, sed sua satietate. Tollenda est atque extrahenda radicitus. Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis Epicurum nosse quam ceteros. Rhetorice igitur, inquam, nos mavis quam dialectice disputare? Sed tamen intellego quid velit. Nam si quae sunt aliae, falsum est omnis animi voluptates esse e corporis societate. + +Non enim quaero quid verum, sed quid cuique dicendum sit. An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse? De ingenio eius in his disputationibus, non de moribus quaeritur. Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum. Ergo in utroque exercebantur, eaque disciplina effecit tantam illorum utroque in genere dicendi copiam. Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere. + +Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. Aut, Pylades cum sis, dices te esse Orestem, ut moriare pro amico? Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. + +Quae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae. Quae cum ita sint, effectum est nihil esse malum, quod turpe non sit. An potest, inquit ille, quicquam esse suavius quam nihil dolere? Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. Illo enim addito iuste fit recte factum, per se autem hoc ipsum reddere in officio ponitur. Cum autem venissemus in Academiae non sine causa nobilitata spatia, solitudo erat ea, quam volueramus. Nihil acciderat ei, quod nollet, nisi quod anulum, quo delectabatur, in mari abiecerat. An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? + +Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Quare attende, quaeso. Res enim concurrent contrariae. Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur? Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet. Aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest. Huic mori optimum esse propter desperationem sapientiae, illi propter spem vivere. Non quaero, quid dicat, sed quid convenienter possit rationi et sententiae suae dicere. + +Haec dicuntur inconstantissime. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere? Omnis enim est natura diligens sui. + +Itaque nostrum est-quod nostrum dico, artis est-ad ea principia, quae accepimus. An tu me de L. Dat enim intervalla et relaxat. Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus. Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria. Ampulla enim sit necne sit, quis non iure optimo irrideatur, si laboret? Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Quid in isto egregio tuo officio et tanta fide-sic enim existimo-ad corpus refers? + +Et certamen honestum et disputatio splendida! omnis est enim de virtutis dignitate contentio. Non enim iam stirpis bonum quaeret, sed animalis. Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. + +Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus. Non dolere, inquam, istud quam vim habeat postea videro; Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus. Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Vide, ne etiam menses! nisi forte eum dicis, qui, simul atque arripuit, interficit. Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur? + +Sed venio ad inconstantiae crimen, ne saepius dicas me aberrare; Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret? Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis Epicurum nosse quam ceteros. Non enim ipsa genuit hominem, sed accepit a natura inchoatum. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Id enim natura desiderat. Tum ille: Tu autem cum ipse tantum librorum habeas, quos hic tandem requiris? + +Eaedem enim utilitates poterunt eas labefactare atque pervertere. Nondum autem explanatum satis, erat, quid maxime natura vellet. Qui convenit? ALIO MODO. + +Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus. Totum genus hoc Zeno et qui ab eo sunt aut non potuerunt aut noluerunt, certe reliquerunt. Quare si potest esse beatus is, qui est in asperis reiciendisque rebus, potest is quoque esse. Iam doloris medicamenta illa Epicurea tamquam de narthecio proment: Si gravis, brevis; Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione dignum amaverunt. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri. Sed quod proximum fuit non vidit. Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. + +Quae ista amicitia est? Et non ex maxima parte de tota iudicabis? Quaeque de virtutibus dicta sunt, quem ad modum eae semper voluptatibus inhaererent, eadem de amicitia dicenda sunt. Sed quoniam et advesperascit et mihi ad villam revertendum est, nunc quidem hactenus; Cur ipse Pythagoras et Aegyptum lustravit et Persarum magos adiit? Sapientem locupletat ipsa natura, cuius divitias Epicurus parabiles esse docuit. Quid iudicant sensus? Quae iam oratio non a philosopho aliquo, sed a censore opprimenda est. Easdemne res? + +Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam. Quod si ita sit, cur opera philosophiae sit danda nescio. + +Iam enim adesse poterit. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Quid ergo aliud intellegetur nisi uti ne quae pars naturae neglegatur? Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. + +Quid, si non sensus modo ei sit datus, verum etiam animus hominis? Aliis esse maiora, illud dubium, ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam possit fieri accessio. Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia. Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. + +Si enim ita est, vide ne facinus facias, cum mori suadeas. Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Cur igitur, inquam, res tam dissimiles eodem nomine appellas? Etenim semper illud extra est, quod arte comprehenditur. Sed quid ages tandem, si utilitas ab amicitia, ut fit saepe, defecerit? Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Non risu potius quam oratione eiciendum? Ut id aliis narrare gestiant? + +Qualem igitur hominem natura inchoavit? Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem. Sed ego in hoc resisto; An vero, inquit, quisquam potest probare, quod perceptfum, quod. Tum Piso: Quoniam igitur aliquid omnes, quid Lucius noster? Quae fere omnia appellantur uno ingenii nomine, easque virtutes qui habent, ingeniosi vocantur. Qui non moveatur et offensione turpitudinis et comprobatione honestatis? + +A quibus propter discendi cupiditatem videmus ultimas terras esse peragratas. Vitae autem degendae ratio maxime quidem illis placuit quieta. Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. Vide, ne etiam menses! nisi forte eum dicis, qui, simul atque arripuit, interficit. Sed tamen est aliquid, quod nobis non liceat, liceat illis. + +Nondum autem explanatum satis, erat, quid maxime natura vellet. Sic enim censent, oportunitatis esse beate vivere. Nam aliquando posse recte fieri dicunt nulla expectata nec quaesita voluptate. Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest. Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio. Nos autem non solum beatae vitae istam esse oblectationem videmus, sed etiam levamentum miseriarum. + +An hoc usque quaque, aliter in vita? An nisi populari fama? Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere. Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. + +Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, cum id ne in cena quidem posse videamur? Restant Stoici, qui cum a Peripateticis et Academicis omnia transtulissent, nominibus aliis easdem res secuti sunt. Effluit igitur voluptas corporis et prima quaeque avolat saepiusque relinquit causam paenitendi quam recordandi. Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? + +Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -; Legimus tamen Diogenem, Antipatrum, Mnesarchum, Panaetium, multos alios in primisque familiarem nostrum Posidonium. Iis igitur est difficilius satis facere, qui se Latina scripta dicunt contemnere. Quae hic rei publicae vulnera inponebat, eadem ille sanabat. + +Haec quo modo conveniant, non sane intellego. Cur igitur, inquam, res tam dissimiles eodem nomine appellas? Quamquam in hac divisione rem ipsam prorsus probo, elegantiam desidero. Quod equidem non reprehendo; Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec. + +Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere. Quaesita enim virtus est, non quae relinqueret naturam, sed quae tueretur. Servari enim iustitia nisi a forti viro, nisi a sapiente non potest. Sed tamen est aliquid, quod nobis non liceat, liceat illis. Quacumque enim ingredimur, in aliqua historia vestigium ponimus. + +Quis enim potest ea, quae probabilia videantur ei, non probare? Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Videsne quam sit magna dissensio? Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur. + +Cur post Tarentum ad Archytam? Octavio fuit, cum illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D. Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. Negabat igitur ullam esse artem, quae ipsa a se proficisceretur; Tum ille timide vel potius verecunde: Facio, inquit. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. + +Aufert enim sensus actionemque tollit omnem. Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. Haec dicuntur inconstantissime. Nihil illinc huc pervenit. Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Nunc vero a primo quidem mirabiliter occulta natura est nec perspici nec cognosci potest. Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. + +Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam. Nec vero intermittunt aut admirationem earum rerum, quae sunt ab antiquis repertae, aut investigationem novarum. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Quae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae. Itaque haec cum illis est dissensio, cum Peripateticis nulla sane. Qui autem de summo bono dissentit de tota philosophiae ratione dissentit. + +Vide igitur ne non debeas verbis nostris uti, sententiis tuis. Habes, inquam, Cato, formam eorum, de quibus loquor, philosophorum. Sed utrum hortandus es nobis, Luci, inquit, an etiam tua sponte propensus es? Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse? Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae? Ut pulsi recurrant? Quid ad utilitatem tantae pecuniae? Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers? Ipse Epicurus fortasse redderet, ut Sextus Peducaeus, Sex. + +Bonum liberi: misera orbitas. Cur post Tarentum ad Archytam? Ita ne hoc quidem modo paria peccata sunt. Quae quidem sapientes sequuntur duce natura tamquam videntes; Non quam nostram quidem, inquit Pomponius iocans; Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Quamquam id quidem licebit iis existimare, qui legerint. Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. + +Primum quid tu dicis breve? Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas? Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; Id quaeris, inquam, in quo, utrum respondero, verses te huc atque illuc necesse est. Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. + +Quam tu ponis in verbis, ego positam in re putabam. Qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur? Quamquam te quidem video minime esse deterritum. + +Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Magna laus. Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat; Torquatus, is qui consul cum Cn. Bonum negas esse divitias, praeposìtum esse dicis? Tum mihi Piso: Quid ergo? Sed tamen intellego quid velit. + +Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? Si longus, levis. + +Quorum altera prosunt, nocent altera. Non dolere, inquam, istud quam vim habeat postea videro; Cuius ad naturam apta ratio vera illa et summa lex a philosophis dicitur. + +Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Sed residamus, inquit, si placet. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Ergo infelix una molestia, fellx rursus, cum is ipse anulus in praecordiis piscis inventus est? Aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: quicum in tenebris? Ita fit cum gravior, tum etiam splendidior oratio. In eo enim positum est id, quod dicimus esse expetendum. Quid, si reviviscant Platonis illi et deinceps qui eorum auditores fuerunt, et tecum ita loquantur? + +Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Dulce amarum, leve asperum, prope longe, stare movere, quadratum rotundum. Negabat igitur ullam esse artem, quae ipsa a se proficisceretur; Apud ceteros autem philosophos, qui quaesivit aliquid, tacet; Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. Sed ad bona praeterita redeamus. + +Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. In quo etsi est magnus, tamen nova pleraque et perpauca de moribus. Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet. Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? + +Apud imperitos tum illa dicta sunt, aliquid etiam coronae datum; Atque haec ita iustitiae propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia. An hoc usque quaque, aliter in vita? Non pugnem cum homine, cur tantum habeat in natura boni; Nam aliquando posse recte fieri dicunt nulla expectata nec quaesita voluptate. Et hunc idem dico, inquieta sed ad virtutes et ad vitia nihil interesse. + +Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. Luxuriam non reprehendit, modo sit vacua infinita cupiditate et timore. Eorum enim est haec querela, qui sibi cari sunt seseque diligunt. Quae hic rei publicae vulnera inponebat, eadem ille sanabat. Tum, Quintus et Pomponius cum idem se velle dixissent, Piso exorsus est. + +Habent enim et bene longam et satis litigiosam disputationem. Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Solum praeterea formosum, solum liberum, solum civem, stultost; Quod autem satis est, eo quicquid accessit, nimium est; Atque hoc loco similitudines eas, quibus illi uti solent, dissimillimas proferebas. Itaque e contrario moderati aequabilesque habitus, affectiones ususque corporis apti esse ad naturam videntur. + +Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit? Aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: quicum in tenebris? Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Nunc agendum est subtilius. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Quoniam, si dis placet, ab Epicuro loqui discimus. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? + +Itaque ad tempus ad Pisonem omnes. Si stante, hoc natura videlicet vult, salvam esse se, quod concedimus; Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn. Vitae autem degendae ratio maxime quidem illis placuit quieta. Ipse Epicurus fortasse redderet, ut Sextus Peducaeus, Sex. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem? Sed ne, dum huic obsequor, vobis molestus sim. + +Si stante, hoc natura videlicet vult, salvam esse se, quod concedimus; Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. + +Eadem nunc mea adversum te oratio est. Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt. Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? An hoc usque quaque, aliter in vita? Quae cum magnifice primo dici viderentur, considerata minus probabantur. + +Nam si propter voluptatem, quae est ista laus, quae possit e macello peti? Nec enim, dum metuit, iustus est, et certe, si metuere destiterit, non erit; Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior potest. Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae? Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos. + +Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut retinere virtutem. Haeret in salebra. Hoc loco tenere se Triarius non potuit. Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. + +Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii. Minime vero, inquit ille, consentit. Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos. Quam tu ponis in verbis, ego positam in re putabam. Cuius ad naturam apta ratio vera illa et summa lex a philosophis dicitur. Aliter enim nosmet ipsos nosse non possumus. Eiuro, inquit adridens, iniquum, hac quidem de re; Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Cur igitur, cum de re conveniat, non malumus usitate loqui? Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere? Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. + +Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. Quid affers, cur Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non iucundissime vixerit? + +Primum cur ista res digna odio est, nisi quod est turpis? Si longus, levis dictata sunt. Habent enim et bene longam et satis litigiosam disputationem. Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; At, illa, ut vobis placet, partem quandam tuetur, reliquam deserit. Quae animi affectio suum cuique tribuens atque hanc, quam dico. + +Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. Ita multa dicunt, quae vix intellegam. Ex quo intellegitur officium medium quiddam esse, quod neque in bonis ponatur neque in contrariis. Qua ex cognitione facilior facta est investigatio rerum occultissimarum. Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Certe non potest. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Ad quorum et cognitionem et usum iam corroborati natura ipsa praeeunte deducimur. + +Claudii libidini, qui tum erat summo ne imperio, dederetur. Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate. Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret? Non enim solum Torquatus dixit quid sentiret, sed etiam cur. Age, inquies, ista parva sunt. Nihil opus est exemplis hoc facere longius. + +Quippe: habes enim a rhetoribus; De quibus cupio scire quid sentias. Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Quid Zeno? Quae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae. Quae autem natura suae primae institutionis oblita est? Progredientibus autem aetatibus sensim tardeve potius quasi nosmet ipsos cognoscimus. + +Iam doloris medicamenta illa Epicurea tamquam de narthecio proment: Si gravis, brevis; Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas? Addebat etiam se in legem Voconiam iuratum contra eam facere non audere, nisi aliter amicis videretur. Erit enim instructus ad mortem contemnendam, ad exilium, ad ipsum etiam dolorem. Causa autem fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem. Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; + +Sapiens autem semper beatus est et est aliquando in dolore; Tertium autem omnibus aut maximis rebus iis, quae secundum naturam sint, fruentem vivere. Ne in odium veniam, si amicum destitero tueri. Satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii. Hoc est non modo cor non habere, sed ne palatum quidem. Sed ille, ut dixi, vitiose. Facit enim ille duo seiuncta ultima bonorum, quae ut essent vera, coniungi debuerunt; Illud urgueam, non intellegere eum quid sibi dicendum sit, cum dolorem summum malum esse dixerit. Alterum significari idem, ut si diceretur, officia media omnia aut pleraque servantem vivere. Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. + +Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem. Fortasse id optimum, sed ubi illud: Plus semper voluptatis? Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Praeclarae mortes sunt imperatoriae; Iam quae corporis sunt, ea nec auctoritatem cum animi partibus, comparandam et cognitionem habent faciliorem. + +Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam. Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune. Tum Piso: Quoniam igitur aliquid omnes, quid Lucius noster? Profectus in exilium Tubulus statim nec respondere ausus; Restinguet citius, si ardentem acceperit. Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Si est nihil nisi corpus, summa erunt illa: valitudo, vacuitas doloris, pulchritudo, cetera. Nunc vides, quid faciat. + +Scio enim esse quosdam, qui quavis lingua philosophari possint; Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum. Nos commodius agimus. An hoc usque quaque, aliter in vita? Totum autem id externum est, et quod externum, id in casu est. Illa videamus, quae a te de amicitia dicta sunt. Negat enim summo bono afferre incrementum diem. Quod autem principium officii quaerunt, melius quam Pyrrho; Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune. + +Itaque primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates fieri propter voluptatem; Restinguet citius, si ardentem acceperit. Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Et nemo nimium beatus est; + +Qui igitur convenit ab alia voluptate dicere naturam proficisci, in alia summum bonum ponere? Quid sequatur, quid repugnet, vident. Quas enim kakaw Graeci appellant, vitia malo quam malitias nominare. Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet. Nos autem non solum beatae vitae istam esse oblectationem videmus, sed etiam levamentum miseriarum. Utrum igitur percurri omnem Epicuri disciplinam placet an de una voluptate quaeri, de qua omne certamen est? + +Non igitur de improbo, sed de callido improbo quaerimus, qualis Q. Illud quaero, quid ei, qui in voluptate summum bonum ponat, consentaneum sit dicere. Verum tamen cum de rebus grandioribus dicas, ipsae res verba rapiunt; Sumenda potius quam expetenda. Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Nos cum te, M. At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate. + +Vestri haec verecundius, illi fortasse constantius. Sed nimis multa. Sed ea mala virtuti magnitudine obruebantur. Quid de Platone aut de Democrito loquar? Ab his oratores, ab his imperatores ac rerum publicarum principes extiterunt. Nondum autem explanatum satis, erat, quid maxime natura vellet. + +Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio. Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Legimus tamen Diogenem, Antipatrum, Mnesarchum, Panaetium, multos alios in primisque familiarem nostrum Posidonium. Re mihi non aeque satisfacit, et quidem locis pluribus. + +Multoque hoc melius nos veriusque quam Stoici. In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret. Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Restinguet citius, si ardentem acceperit. + +Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Id enim volumus, id contendimus, ut officii fructus sit ipsum officium. Eaedem enim utilitates poterunt eas labefactare atque pervertere. Tubulum fuisse, qua illum, cuius is condemnatus est rogatione, P. Non enim ipsa genuit hominem, sed accepit a natura inchoatum. Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia. + +Cum salvum esse flentes sui respondissent, rogavit essentne fusi hostes. Quicquid porro animo cernimus, id omne oritur a sensibus; Cum autem in quo sapienter dicimus, id a primo rectissime dicitur. Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec. Sed quid sentiat, non videtis. Sed quod proximum fuit non vidit. + +Quis negat? Nec enim, dum metuit, iustus est, et certe, si metuere destiterit, non erit; Quo tandem modo? Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Num quid tale Democritus? Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas? + +Nunc ita separantur, ut disiuncta sint, quo nihil potest esse perversius. Si mala non sunt, iacet omnis ratio Peripateticorum. Et quidem, Cato, hanc totam copiam iam Lucullo nostro notam esse oportebit; Illud mihi a te nimium festinanter dictum videtur, sapientis omnis esse semper beatos; Ut optime, secundum naturam affectum esse possit. Tum Lucius: Mihi vero ista valde probata sunt, quod item fratri puto. + +Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri. Quare hoc videndum est, possitne nobis hoc ratio philosophorum dare. Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse? Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim? Hoc non est positum in nostra actione. + +An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Quae sequuntur igitur? Nullum inveniri verbum potest quod magis idem declaret Latine, quod Graece, quam declarat voluptas. Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune. Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum. Sed vos squalidius, illorum vides quam niteat oratio. + +Quoniam, si dis placet, ab Epicuro loqui discimus. Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Sic igitur in homine perfectio ista in eo potissimum, quod est optimum, id est in virtute, laudatur. Recte, inquit, intellegis. Hic Speusippus, hic Xenocrates, hic eius auditor Polemo, cuius illa ipsa sessio fuit, quam videmus. Aliter enim nosmet ipsos nosse non possumus. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. + +Tum mihi Piso: Quid ergo? Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Nulla erit controversia. Ad quorum et cognitionem et usum iam corroborati natura ipsa praeeunte deducimur. Qualem igitur hominem natura inchoavit? Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius? + +Quibus ego vehementer assentior. Semovenda est igitur voluptas, non solum ut recta sequamini, sed etiam ut loqui deceat frugaliter. Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. His similes sunt omnes, qui virtuti student levantur vitiis, levantur erroribus, nisi forte censes Ti. Sin dicit obscurari quaedam nec apparere, quia valde parva sint, nos quoque concedimus; + +Quodcumque in mentem incideret, et quodcumque tamquam occurreret. In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret. Ut necesse sit omnium rerum, quae natura vigeant, similem esse finem, non eundem. + +Et quidem Arcesilas tuus, etsi fuit in disserendo pertinacior, tamen noster fuit; Quid est enim aliud esse versutum? Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. Nullis enim partitionibus, nullis definitionibus utuntur ipsique dicunt ea se modo probare, quibus natura tacita adsentiatur. Illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere. Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur. Progredientibus autem aetatibus sensim tardeve potius quasi nosmet ipsos cognoscimus. Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim? + +Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. Negare non possum. Te enim iudicem aequum puto, modo quae dicat ille bene noris. Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret? Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur? Ergo hoc quidem apparet, nos ad agendum esse natos. + +Tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Quam tu ponis in verbis, ego positam in re putabam. Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata. Cum praesertim illa perdiscere ludus esset. An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse? Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt. + +His similes sunt omnes, qui virtuti student levantur vitiis, levantur erroribus, nisi forte censes Ti. Nam quid possumus facere melius? Bonum integritas corporis: misera debilitas. Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Sed quid ages tandem, si utilitas ab amicitia, ut fit saepe, defecerit? An est aliquid per se ipsum flagitiosum, etiamsi nulla comitetur infamia? Nam ista vestra: Si gravis, brevis; Sin ea non neglegemus neque tamen ad finem summi boni referemus, non multum ab Erilli levitate aberrabimus. Facete M. + +Hoc loco tenere se Triarius non potuit. At modo dixeras nihil in istis rebus esse, quod interesset. Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate. Et ego: Piso, inquam, si est quisquam, qui acute in causis videre soleat quae res agatur. Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. An est aliquid, quod te sua sponte delectet? + +Atqui pugnantibus et contrariis studiis consiliisque semper utens nihil quieti videre, nihil tranquilli potest. Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; In quibus doctissimi illi veteres inesse quiddam caeleste et divinum putaverunt. Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. Duae sunt enim res quoque, ne tu verba solum putes. Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius? Idemque diviserunt naturam hominis in animum et corpus. + +Et quidem, inquit, vehementer errat; Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Sedulo, inquam, faciam. Rapior illuc, revocat autem Antiochus, nec est praeterea, quem audiamus. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Tu autem, si tibi illa probabantur, cur non propriis verbis ea tenebas? Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Sed quid sentiat, non videtis. Eadem nunc mea adversum te oratio est. Sint modo partes vitae beatae. Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. + +Immo videri fortasse. Id mihi magnum videtur. Etenim nec iustitia nec amicitia esse omnino poterunt, nisi ipsae per se expetuntur. Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Quod quidem nobis non saepe contingit. Dicam, inquam, et quidem discendi causa magis, quam quo te aut Epicurum reprehensum velim. Bestiarum vero nullum iudicium puto. Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis idem mihi videri potest. + +Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. + +Prodest, inquit, mihi eo esse animo. Quae cum magnifice primo dici viderentur, considerata minus probabantur. Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum. Quis hoc dicit? Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia. Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Oratio me istius philosophi non offendit; + +Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Hi curatione adhibita levantur in dies, valet alter plus cotidie, alter videt. Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Sin aliud quid voles, postea. Que Manilium, ab iisque M. Ad eas enim res ab Epicuro praecepta dantur. Quae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae. Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; Nunc vero a primo quidem mirabiliter occulta natura est nec perspici nec cognosci potest. Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. + +Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; + +Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec. Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere? An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. + +Summus dolor plures dies manere non potest? Eam stabilem appellas. De ingenio eius in his disputationibus, non de moribus quaeritur. Respondeat totidem verbis. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Nos commodius agimus. Quae cum magnifice primo dici viderentur, considerata minus probabantur. + +Cui Tubuli nomen odio non est? Qua ex cognitione facilior facta est investigatio rerum occultissimarum. Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius? Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Tertium autem omnibus aut maximis rebus iis, quae secundum naturam sint, fruentem vivere. Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria est mortuus. + +De malis autem et bonis ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime iudicari. Num igitur utiliorem tibi hunc Triarium putas esse posse, quam si tua sint Puteolis granaria? Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Quid paulo ante, inquit, dixerim nonne meministi, cum omnis dolor detractus esset, variari, non augeri voluptatem? Ita prorsus, inquam; Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. Serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, cornibus uti videmus boves, nepas aculeis. Nonne igitur tibi videntur, inquit, mala? + +Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Quae enim adhuc protulisti, popularia sunt, ego autem a te elegantiora desidero. Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. Nunc vero a primo quidem mirabiliter occulta natura est nec perspici nec cognosci potest. Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere? + +Modo etiam paulum ad dexteram de via declinavi, ut ad Pericli sepulcrum accederem. Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? + +Itaque hoc frequenter dici solet a vobis, non intellegere nos, quam dicat Epicurus voluptatem. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Iam quae corporis sunt, ea nec auctoritatem cum animi partibus, comparandam et cognitionem habent faciliorem. + +Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Ut id aliis narrare gestiant? Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Multoque hoc melius nos veriusque quam Stoici. Quae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae. Inscite autem medicinae et gubernationis ultimum cum ultimo sapientiae comparatur. Sed vos squalidius, illorum vides quam niteat oratio. At iam decimum annum in spelunca iacet. + +Murenam te accusante defenderem. Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Invidiosum nomen est, infame, suspectum. Verum esto: verbum ipsum voluptatis non habet dignitatem, nec nos fortasse intellegimus. Sin dicit obscurari quaedam nec apparere, quia valde parva sint, nos quoque concedimus; Quia nec honesto quic quam honestius nec turpi turpius. At tu eadem ista dic in iudicio aut, si coronam times, dic in senatu. + +Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Et quidem, inquit, vehementer errat; Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Tria genera bonorum; Itaque rursus eadem ratione, qua sum paulo ante usus, haerebitis. Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. + +Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Causa autem fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem. Consequatur summas voluptates non modo parvo, sed per me nihilo, si potest; Tubulum fuisse, qua illum, cuius is condemnatus est rogatione, P. Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? + +Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit? Et quidem illud ipsum non nimium probo et tantum patior, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis. + +Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Quia, si mala sunt, is, qui erit in iis, beatus non erit. Eadem fortitudinis ratio reperietur. Itaque his sapiens semper vacabit. Animum autem reliquis rebus ita perfecit, ut corpus; Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; Quod iam a me expectare noli. Tum Piso: Atqui, Cicero, inquit, ista studia, si ad imitandos summos viros spectant, ingeniosorum sunt; + +Semper enim ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur. Quas enim kakaw Graeci appellant, vitia malo quam malitias nominare. Negare non possum. Tria genera cupiditatum, naturales et necessariae, naturales et non necessariae, nec naturales nec necessariae. Stulti autem malorum memoria torquentur, sapientes bona praeterita grata recordatione renovata delectant. Intellegi quidem, ut propter aliam quampiam rem, verbi gratia propter voluptatem, nos amemus; Quae animi affectio suum cuique tribuens atque hanc, quam dico. Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. + +Non enim ipsa genuit hominem, sed accepit a natura inchoatum. Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata. An me, inquis, tam amentem putas, ut apud imperitos isto modo loquar? + +Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Sed tamen omne, quod de re bona dilucide dicitur, mihi praeclare dici videtur. Quis enim potest ea, quae probabilia videantur ei, non probare? Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret. At iam decimum annum in spelunca iacet. Ut non sine causa ex iis memoriae ducta sit disciplina. Hunc vos beatum; + +Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata. Ergo hoc quidem apparet, nos ad agendum esse natos. Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus. Quamquam id quidem, infinitum est in hac urbe; Itaque mihi non satis videmini considerare quod iter sit naturae quaeque progressio. Sed virtutem ipsam inchoavit, nihil amplius. Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; + +Cur igitur, cum de re conveniat, non malumus usitate loqui? Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. Itaque nostrum est-quod nostrum dico, artis est-ad ea principia, quae accepimus. Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. + +Nobis aliter videtur, recte secusne, postea; Apparet statim, quae sint officia, quae actiones. Apud imperitos tum illa dicta sunt, aliquid etiam coronae datum; Odium autem et invidiam facile vitabis. Nihil acciderat ei, quod nollet, nisi quod anulum, quo delectabatur, in mari abiecerat. Nam, ut sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt. Ea possunt paria non esse. Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. + +Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? Nihilne est in his rebus, quod dignum libero aut indignum esse ducamus? Etsi ea quidem, quae adhuc dixisti, quamvis ad aetatem recte isto modo dicerentur. Urgent tamen et nihil remittunt. Nam si propter voluptatem, quae est ista laus, quae possit e macello peti? + +Longum est enim ad omnia respondere, quae a te dicta sunt. Consequentia exquirere, quoad sit id, quod volumus, effectum. Nihil acciderat ei, quod nollet, nisi quod anulum, quo delectabatur, in mari abiecerat. Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Quid est igitur, inquit, quod requiras? Ratio quidem vestra sic cogit. Utilitatis causa amicitia est quaesita. Collige omnia, quae soletis: Praesidium amicorum. + +Tum ille timide vel potius verecunde: Facio, inquit. Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec: vacuitas doloris, divitiae, valitudo; Idem etiam dolorem saepe perpetiuntur, ne, si id non faciant, incidant in maiorem. Tamen a proposito, inquam, aberramus. Re mihi non aeque satisfacit, et quidem locis pluribus. + +Quae cum essent dicta, discessimus. Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur. + +Ergo instituto veterum, quo etiam Stoici utuntur, hinc capiamus exordium. Ut optime, secundum naturam affectum esse possit. Sic igitur in homine perfectio ista in eo potissimum, quod est optimum, id est in virtute, laudatur. Etsi qui potest intellegi aut cogitari esse aliquod animal, quod se oderit? Vulgo enim dicitur: Iucundi acti labores, nec male Euripidesconcludam, si potero, Latine; Potius ergo illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Quae similitudo in genere etiam humano apparet. + +Putabam equidem satis, inquit, me dixisse. Comprehensum, quod cognitum non habet? Nihilne est in his rebus, quod dignum libero aut indignum esse ducamus? Quis enim est, qui non videat haec esse in natura rerum tria? Quid loquor de nobis, qui ad laudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus? Quae similitudo in genere etiam humano apparet. Ut id aliis narrare gestiant? Sequitur disserendi ratio cognitioque naturae; + +Atque ita re simpliciter primo collocata reliqua subtilius persequentes corporis bona facilem quandam rationem habere censebant; Vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus ille Siculo fecit tyranno? Addidisti ad extremum etiam indoctum fuisse. Minime vero, inquit ille, consentit. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Idcirco enim non desideraret, quia, quod dolore caret, id in voluptate est. + +Sic enim censent, oportunitatis esse beate vivere. Bonum patria: miserum exilium. Indicant pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur. An tu me de L. Quid ad utilitatem tantae pecuniae? Cum audissem Antiochum, Brute, ut solebam, cum M. Conclusum est enim contra Cyrenaicos satis acute, nihil ad Epicurum. Quae quidem vel cum periculo est quaerenda vobis; Gloriosa ostentatio in constituendo summo bono. + +Hanc quoque iucunditatem, si vis, transfer in animum; Ratio quidem vestra sic cogit. Satis est ad hoc responsum. Profectus in exilium Tubulus statim nec respondere ausus; Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Sed mehercule pergrata mihi oratio tua. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. + +An eum discere ea mavis, quae cum plane perdidiceriti nihil sciat? Eodem modo is enim tibi nemo dabit, quod, expetendum sit, id esse laudabile. Et quidem, inquit, vehementer errat; Sullae consulatum? Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat; Inscite autem medicinae et gubernationis ultimum cum ultimo sapientiae comparatur. Cyrenaici quidem non recusant; Octavio fuit, cum illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Peccata paria. + +Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Vide ne ista sint Manliana vestra aut maiora etiam, si imperes quod facere non possim. Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione dignum amaverunt. + +Illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere. Itaque nostrum est-quod nostrum dico, artis est-ad ea principia, quae accepimus. Summus dolor plures dies manere non potest? Inde igitur, inquit, ordiendum est. Quid de Platone aut de Democrito loquar? Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Est tamen ea secundum naturam multoque nos ad se expetendam magis hortatur quam superiora omnia. Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate. Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest. Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior potest. + +Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus. Tum Quintus: Est plane, Piso, ut dicis, inquit. Pugnant Stoici cum Peripateticis. Quae est igitur causa istarum angustiarum? + +Sed quoniam et advesperascit et mihi ad villam revertendum est, nunc quidem hactenus; Haec quo modo conveniant, non sane intellego. Eodem modo is enim tibi nemo dabit, quod, expetendum sit, id esse laudabile. Est, ut dicis, inquit; Sed ut iis bonis erigimur, quae expectamus, sic laetamur iis, quae recordamur. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. Gracchum patrem non beatiorem fuisse quam fillum, cum alter stabilire rem publicam studuerit, alter evertere. Cur post Tarentum ad Archytam? Ergo omni animali illud, quod appetiti positum est in eo, quod naturae est accommodatum. + +Sed utrum hortandus es nobis, Luci, inquit, an etiam tua sponte propensus es? Quae duo sunt, unum facit. + +Quid de Platone aut de Democrito loquar? Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret. Tum Torquatus: Prorsus, inquit, assentior; Quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magnopere censeo. Illa tamen simplicia, vestra versuta. Qua ex cognitione facilior facta est investigatio rerum occultissimarum. In eo enim positum est id, quod dicimus esse expetendum. Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Quae similitudo in genere etiam humano apparet. + +Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam. De vacuitate doloris eadem sententia erit. Vestri haec verecundius, illi fortasse constantius. Suo enim quisque studio maxime ducitur. Huic mori optimum esse propter desperationem sapientiae, illi propter spem vivere. Saepe ab Aristotele, a Theophrasto mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia; Paupertas si malum est, mendicus beatus esse nemo potest, quamvis sit sapiens. Rhetorice igitur, inquam, nos mavis quam dialectice disputare? Primum quid tu dicis breve? A primo, ut opinor, animantium ortu petitur origo summi boni. Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit. + +Sed residamus, inquit, si placet. Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit? Quod, inquit, quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen expetitur propter voluptatem. Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae paulo ante dixi. + +Verum esto: verbum ipsum voluptatis non habet dignitatem, nec nos fortasse intellegimus. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M. Quid me istud rogas? Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Multa sunt dicta ab antiquis de contemnendis ac despiciendis rebus humanis; Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur. Cum salvum esse flentes sui respondissent, rogavit essentne fusi hostes. Tum mihi Piso: Quid ergo? Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres. + +Itaque contra est, ac dicitis; Si est nihil nisi corpus, summa erunt illa: valitudo, vacuitas doloris, pulchritudo, cetera. Tertium autem omnibus aut maximis rebus iis, quae secundum naturam sint, fruentem vivere. Satis est ad hoc responsum. Quare attende, quaeso. Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Non quam nostram quidem, inquit Pomponius iocans; Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae? + +Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata. Sed venio ad inconstantiae crimen, ne saepius dicas me aberrare; Putabam equidem satis, inquit, me dixisse. Hos contra singulos dici est melius. + +Vitae autem degendae ratio maxime quidem illis placuit quieta. Cur post Tarentum ad Archytam? Quid, de quo nulla dissensio est? Consequens enim est et post oritur, ut dixi. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Consequens enim est et post oritur, ut dixi. Is es profecto tu. Quae autem natura suae primae institutionis oblita est? Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque in omni disputatione id fieri oportere. An vero displicuit ea, quae tributa est animi virtutibus tanta praestantia? Habes, inquam, Cato, formam eorum, de quibus loquor, philosophorum. + +Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret. Quid vero? Omnis enim est natura diligens sui. Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Dicam, inquam, et quidem discendi causa magis, quam quo te aut Epicurum reprehensum velim. Primum divisit ineleganter; Sin te auctoritas commovebat, nobisne omnibus et Platoni ipsi nescio quem illum anteponebas? Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Naturales divitias dixit parabiles esse, quod parvo esset natura contenta. Bestiarum vero nullum iudicium puto. + +Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Cum id fugiunt, re eadem defendunt, quae Peripatetici, verba. Ea possunt paria non esse. Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus. Ad quorum et cognitionem et usum iam corroborati natura ipsa praeeunte deducimur. Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea, quae senserit ille, tibi non vera videantur. + +Sed quid minus probandum quam esse aliquem beatum nec satis beatum? Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Ita graviter et severe voluptatem secrevit a bono. Quod cum dixissent, ille contra. Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. Potius ergo illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. + +Contemnit enim disserendi elegantiam, confuse loquitur. Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Si enim ita est, vide ne facinus facias, cum mori suadeas. Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Quod idem cum vestri faciant, non satis magnam tribuunt inventoribus gratiam. Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. Quo plebiscito decreta a senatu est consuli quaestio Cn. + +Sin est etiam corpus, ista explanatio naturae nempe hoc effecerit, ut ea, quae ante explanationem tenebamus, relinquamus. Introduci enim virtus nullo modo potest, nisi omnia, quae leget quaeque reiciet, unam referentur ad summam. Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius. Aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: quicum in tenebris? + +Eam tum adesse, cum dolor omnis absit; Ut non sine causa ex iis memoriae ducta sit disciplina. Atqui haec patefactio quasi rerum opertarum, cum quid quidque sit aperitur, definitio est. Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. De hominibus dici non necesse est. Quid ait Aristoteles reliquique Platonis alumni? Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea, quae senserit ille, tibi non vera videantur. + +Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Sed quid sentiat, non videtis. Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; + +Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior potest. Nec vero pietas adversus deos nec quanta iis gratia debeatur sine explicatione naturae intellegi potest. At negat Epicurus-hoc enim vestrum lumen estquemquam, qui honeste non vivat, iucunde posse vivere. Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Sequitur disserendi ratio cognitioque naturae; Quis animo aequo videt eum, quem inpure ac flagitiose putet vivere? Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Sed mehercule pergrata mihi oratio tua. + +Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Multoque hoc melius nos veriusque quam Stoici. Prioris generis est docilitas, memoria; Claudii libidini, qui tum erat summo ne imperio, dederetur. Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: quicum in tenebris? + +Ita multa dicunt, quae vix intellegam. Duae sunt enim res quoque, ne tu verba solum putes. Nam Pyrrho, Aristo, Erillus iam diu abiecti. Praeclare hoc quidem. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Si enim ad populum me vocas, eum. Quae sunt igitur communia vobis cum antiquis, iis sic utamur quasi concessis; Facit igitur Lucius noster prudenter, qui audire de summo bono potissimum velit; Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Sint ista Graecorum; + +Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid disciplinae. Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis idem mihi videri potest. Ut pulsi recurrant? Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? + +Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; Animum autem reliquis rebus ita perfecit, ut corpus; At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Ergo instituto veterum, quo etiam Stoici utuntur, hinc capiamus exordium. Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur? Minime id quidem, inquam, alienum, multumque ad ea, quae quaerimus, explicatio tua ista profecerit. Sed ego in hoc resisto; In qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam? + +Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Quod, inquit, quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen expetitur propter voluptatem. + +Velut ego nunc moveor. Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Solum praeterea formosum, solum liberum, solum civem, stultost; + +Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius? + +Mene ergo et Triarium dignos existimas, apud quos turpiter loquare? Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. Quid de Platone aut de Democrito loquar? Non modo carum sibi quemque, verum etiam vehementer carum esse? Apparet statim, quae sint officia, quae actiones. Hoc est non modo cor non habere, sed ne palatum quidem. + +Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid disciplinae. Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Isto modo ne improbos quidem, si essent boni viri. + +Varietates autem iniurasque fortunae facile veteres philosophorum praeceptis instituta vita superabat. Invidiosum nomen est, infame, suspectum. Heri, inquam, ludis commissis ex urbe profectus veni ad vesperum. Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. + +Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria est mortuus. Quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magnopere censeo. Ex rebus enim timiditas, non ex vocabulis nascitur. Callipho ad virtutem nihil adiunxit nisi voluptatem, Diodorus vacuitatem doloris. Illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere. Nihilne te delectat umquam -video, quicum loquar-, te igitur, Torquate, ipsum per se nihil delectat? Quae autem natura suae primae institutionis oblita est? Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet. Ergo omni animali illud, quod appetiti positum est in eo, quod naturae est accommodatum. + +Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret? Bonum integritas corporis: misera debilitas. Est enim tanti philosophi tamque nobilis audacter sua decreta defendere. Quae cum praeponunt, ut sit aliqua rerum selectio, naturam videntur sequi; Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; Nam quid possumus facere melius? Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Apparet statim, quae sint officia, quae actiones. Item de contrariis, a quibus ad genera formasque generum venerunt. Qualis ista philosophia est, quae non interitum afferat pravitatis, sed sit contenta mediocritate vitiorum? Saepe ab Aristotele, a Theophrasto mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia; + +Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus. Nulla erit controversia. Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Illa videamus, quae a te de amicitia dicta sunt. + +Res enim se praeclare habebat, et quidem in utraque parte. Quibus ego vehementer assentior. Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. Erit enim instructus ad mortem contemnendam, ad exilium, ad ipsum etiam dolorem. Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam. Sed quid sentiat, non videtis. + +Beatus sibi videtur esse moriens. Quare hoc videndum est, possitne nobis hoc ratio philosophorum dare. Nam si propter voluptatem, quae est ista laus, quae possit e macello peti? Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. Quod quidem iam fit etiam in Academia. Quae animi affectio suum cuique tribuens atque hanc, quam dico. Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. + +Istic sum, inquit. Quacumque enim ingredimur, in aliqua historia vestigium ponimus. Nihil sane. Quod cum accidisset ut alter alterum necopinato videremus, surrexit statim. Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Negat enim summo bono afferre incrementum diem. Qualis ista philosophia est, quae non interitum afferat pravitatis, sed sit contenta mediocritate vitiorum? Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres. Quid est igitur, inquit, quod requiras? Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus. + +In qua si nihil est praeter rationem, sit in una virtute finis bonorum; Ad quorum et cognitionem et usum iam corroborati natura ipsa praeeunte deducimur. Et quidem, inquit, vehementer errat; Satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii. Scripta sane et multa et polita, sed nescio quo pacto auctoritatem oratio non habet. Sed tu istuc dixti bene Latine, parum plane. An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. + +Quae si potest singula consolando levare, universa quo modo sustinebit? Quae cum dixisset, finem ille. Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae? Erit enim mecum, si tecum erit. Fortasse id optimum, sed ubi illud: Plus semper voluptatis? Idcirco enim non desideraret, quia, quod dolore caret, id in voluptate est. + +Primum Theophrasti, Strato, physicum se voluit; Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; Hoc est vim afferre, Torquate, sensibus, extorquere ex animis cognitiones verborum, quibus inbuti sumus. + +Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et moribus comprobavit. Quae contraria sunt his, malane? Primum cur ista res digna odio est, nisi quod est turpis? Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius? Hoc est dicere: Non reprehenderem asotos, si non essent asoti. Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur. Tamen a proposito, inquam, aberramus. Habent enim et bene longam et satis litigiosam disputationem. Qua ex cognitione facilior facta est investigatio rerum occultissimarum. + +Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio. Hic ambiguo ludimur. Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis Epicurum nosse quam ceteros. Iam enim adesse poterit. Servari enim iustitia nisi a forti viro, nisi a sapiente non potest. Satis est ad hoc responsum. Quae hic rei publicae vulnera inponebat, eadem ille sanabat. Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? + +Sic enim censent, oportunitatis esse beate vivere. Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur. Ne tum quidem te respicies et cogitabis sibi quemque natum esse et suis voluptatibus? Quid ergo hoc loco intellegit honestum? Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate. + +Ubi ut eam caperet aut quando? Ergo hoc quidem apparet, nos ad agendum esse natos. Re mihi non aeque satisfacit, et quidem locis pluribus. Quis suae urbis conservatorem Codrum, quis Erechthei filias non maxime laudat? Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. Beatus sibi videtur esse moriens. + +Hoc unum Aristo tenuit: praeter vitia atque virtutes negavit rem esse ullam aut fugiendam aut expetendam. Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. An vero, inquit, quisquam potest probare, quod perceptfum, quod. Ita redarguitur ipse a sese, convincunturque scripta eius probitate ipsius ac moribus. Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum. Hoc non est positum in nostra actione. Maximas vero virtutes iacere omnis necesse est voluptate dominante. + +Collatio igitur ista te nihil iuvat. Quis, quaeso, illum negat et bonum virum et comem et humanum fuisse? Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; De quibus etsi a Chrysippo maxime est elaboratum, tamen a Zenone minus multo quam ab antiquis; Quae sequuntur igitur? Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur. An dubium est, quin virtus ita maximam partem optineat in rebus humanis, ut reliquas obruat? Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. + +Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres. Quid est, quod ab ea absolvi et perfici debeat? Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Putabam equidem satis, inquit, me dixisse. Quae in controversiam veniunt, de iis, si placet, disseramus. + +Quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles? Res enim se praeclare habebat, et quidem in utraque parte. Atque hoc loco similitudines eas, quibus illi uti solent, dissimillimas proferebas. Sit sane ista voluptas. + +Etenim nec iustitia nec amicitia esse omnino poterunt, nisi ipsae per se expetuntur. Urgent tamen et nihil remittunt. Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint. Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? An hoc usque quaque, aliter in vita? Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. + +Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; An potest, inquit ille, quicquam esse suavius quam nihil dolere? Immo videri fortasse. Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. Propter nos enim illam, non propter eam nosmet ipsos diligimus. Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta. Nihil enim hoc differt. Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. + +Quid ergo attinet gloriose loqui, nisi constanter loquare? Servari enim iustitia nisi a forti viro, nisi a sapiente non potest. Ait enim se, si uratur, Quam hoc suave! dicturum. Quae cum praeponunt, ut sit aliqua rerum selectio, naturam videntur sequi; Quid censes in Latino fore? Quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magnopere censeo. Non modo carum sibi quemque, verum etiam vehementer carum esse? Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus. Moriatur, inquit. + +Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Cum id fugiunt, re eadem defendunt, quae Peripatetici, verba. + +Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Iis igitur est difficilius satis facere, qui se Latina scripta dicunt contemnere. Certe, nisi voluptatem tanti aestimaretis. Nobis Heracleotes ille Dionysius flagitiose descivisse videtur a Stoicis propter oculorum dolorem. Dolor ergo, id est summum malum, metuetur semper, etiamsi non aderit; Haec dicuntur inconstantissime. + +Sed haec omittamus; Quod quidem iam fit etiam in Academia. + +Rhetorice igitur, inquam, nos mavis quam dialectice disputare? Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam. Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, cum id ne in cena quidem posse videamur? Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. + +Vide igitur ne non debeas verbis nostris uti, sententiis tuis. Ut scias me intellegere, primum idem esse dico voluptatem, quod ille don. Ad eas enim res ab Epicuro praecepta dantur. + +Itaque nostrum est-quod nostrum dico, artis est-ad ea principia, quae accepimus. Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet. Sed non sunt in eo genere tantae commoditates corporis tamque productae temporibus tamque multae. Praeclare hoc quidem. Iubet igitur nos Pythius Apollo noscere nosmet ipsos. Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. + +Amicitiam autem adhibendam esse censent, quia sit ex eo genere, quae prosunt. Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; Satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii. Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum. Inde igitur, inquit, ordiendum est. Quod autem satis est, eo quicquid accessit, nimium est; Itaque si aut requietem natura non quaereret aut eam posset alia quadam ratione consequi. Quid enim mihi potest esse optatius quam cum Catone, omnium virtutum auctore, de virtutibus disputare? + +Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. Quod maxime efficit Theophrasti de beata vita liber, in quo multum admodum fortunae datur. Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -; Tubulo putas dicere? Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. + +An potest cupiditas finiri? Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Idque testamento cavebit is, qui nobis quasi oraculum ediderit nihil post mortem ad nos pertinere? Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere? Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. + +Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Idem adhuc; Laboro autem non sine causa; Qui autem voluptate vitam effici beatam putabit, qui sibi is conveniet, si negabit voluptatem crescere longinquitate? Et quidem Arcesilas tuus, etsi fuit in disserendo pertinacior, tamen noster fuit; Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus. Quod praeceptum quia maius erat, quam ut ab homine videretur, idcirco assignatum est deo. Nondum autem explanatum satis, erat, quid maxime natura vellet. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Quae cum dixisset, finem ille. + +Quod eo liquidius faciet, si perspexerit rerum inter eas verborumne sit controversia. An quod ita callida est, ut optime possit architectari voluptates? Quare hoc videndum est, possitne nobis hoc ratio philosophorum dare. At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate. Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. Etenim nec iustitia nec amicitia esse omnino poterunt, nisi ipsae per se expetuntur. Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere. + +Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Qui non moveatur et offensione turpitudinis et comprobatione honestatis? Quae in controversiam veniunt, de iis, si placet, disseramus. Quid igitur dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum? Habent enim et bene longam et satis litigiosam disputationem. Etenim semper illud extra est, quod arte comprehenditur. Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit? + +Aliis esse maiora, illud dubium, ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam possit fieri accessio. Videsne, ut haec concinant? Nam de isto magna dissensio est. Duo enim genera quae erant, fecit tria. Id et fieri posse et saepe esse factum et ad voluptates percipiendas maxime pertinere. Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Idemne potest esse dies saepius, qui semel fuit? Stoici autem, quod finem bonorum in una virtute ponunt, similes sunt illorum; + +Bonum integritas corporis: misera debilitas. Nulla erit controversia. + +Prave, nequiter, turpiter cenabat; At modo dixeras nihil in istis rebus esse, quod interesset. Simus igitur contenti his. Idemque diviserunt naturam hominis in animum et corpus. Quare obscurentur etiam haec, quae secundum naturam esse dicimus, in vita beata; Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Huic ego, si negaret quicquam interesse ad beate vivendum quali uteretur victu, concederem, laudarem etiam; Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. + +Quae cum magnifice primo dici viderentur, considerata minus probabantur. Praeteritis, inquit, gaudeo. Non igitur bene. Pauca mutat vel plura sane; Ex ea difficultate illae fallaciloquae, ut ait Accius, malitiae natae sunt. Restinguet citius, si ardentem acceperit. Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; + +Quod quidem iam fit etiam in Academia. Tibi hoc incredibile, quod beatissimum. Nulla erit controversia. Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit? Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers? Quid ad utilitatem tantae pecuniae? + +Collige omnia, quae soletis: Praesidium amicorum. Hoc ipsum elegantius poni meliusque potuit. Iam enim adesse poterit. Nos paucis ad haec additis finem faciamus aliquando; Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur? Sed mehercule pergrata mihi oratio tua. Quo tandem modo? + +Id quaeris, inquam, in quo, utrum respondero, verses te huc atque illuc necesse est. Sed vobis voluptatum perceptarum recordatio vitam beatam facit, et quidem corpore perceptarum. Atque hoc loco similitudines eas, quibus illi uti solent, dissimillimas proferebas. In contemplatione et cognitione posita rerum, quae quia deorum erat vitae simillima, sapiente visa est dignissima. Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. Nonne igitur tibi videntur, inquit, mala? + +Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria. Quis enim est, qui non videat haec esse in natura rerum tria? Idemne, quod iucunde? Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate. Collige omnia, quae soletis: Praesidium amicorum. Quid est, quod ab ea absolvi et perfici debeat? + +Deinde qui fit, ut ego nesciam, sciant omnes, quicumque Epicurei esse voluerunt? Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio? Nobis Heracleotes ille Dionysius flagitiose descivisse videtur a Stoicis propter oculorum dolorem. Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M. Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget. Reguli reiciendam; + +Qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus? Consequentia exquirere, quoad sit id, quod volumus, effectum. Hoc simile tandem est? Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt. Qui enim voluptatem ipsam contemnunt, iis licet dicere se acupenserem maenae non anteponere. Atque haec ita iustitiae propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia. At, illa, ut vobis placet, partem quandam tuetur, reliquam deserit. Facillimum id quidem est, inquam. Scripta sane et multa et polita, sed nescio quo pacto auctoritatem oratio non habet. Videmusne ut pueri ne verberibus quidem a contemplandis rebus perquirendisque deterreantur? + +Si enim non fuit eorum iudicii, nihilo magis hoc non addito illud est iudicatum-. Ita multa dicunt, quae vix intellegam. Tollitur beneficium, tollitur gratia, quae sunt vincla concordiae. Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Idemne potest esse dies saepius, qui semel fuit? Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; + +Bonum integritas corporis: misera debilitas. Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret? + +Memini vero, inquam; Itaque haec cum illis est dissensio, cum Peripateticis nulla sane. Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum. Quibus rebus vita consentiens virtutibusque respondens recta et honesta et constans et naturae congruens existimari potest. Praetereo multos, in bis doctum hominem et suavem, Hieronymum, quem iam cur Peripateticum appellem nescio. Cuius quidem, quoniam Stoicus fuit, sententia condemnata mihi videtur esse inanitas ista verborum. Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. + +Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. Nemo igitur esse beatus potest. Sed quoniam et advesperascit et mihi ad villam revertendum est, nunc quidem hactenus; An est aliquid per se ipsum flagitiosum, etiamsi nulla comitetur infamia? + +Hoc est vim afferre, Torquate, sensibus, extorquere ex animis cognitiones verborum, quibus inbuti sumus. Nullum inveniri verbum potest quod magis idem declaret Latine, quod Graece, quam declarat voluptas. Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Totum autem id externum est, et quod externum, id in casu est. + +Illud mihi a te nimium festinanter dictum videtur, sapientis omnis esse semper beatos; Sed hoc sane concedamus. Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur. Quae quidem sapientes sequuntur duce natura tamquam videntes; Quae cum ita sint, effectum est nihil esse malum, quod turpe non sit. Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo modo loqueretur, intellegere, quid diceret? Nam si beatus umquam fuisset, beatam vitam usque ad illum a Cyro extructum rogum pertulisset. + +Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret. Nam de isto magna dissensio est. Qui autem de summo bono dissentit de tota philosophiae ratione dissentit. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Modo etiam paulum ad dexteram de via declinavi, ut ad Pericli sepulcrum accederem. Atqui, inquam, Cato, si istud optinueris, traducas me ad te totum licebit. Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; + +Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Et homini, qui ceteris animantibus plurimum praestat, praecipue a natura nihil datum esse dicemus? Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune. Ac tamen hic mallet non dolere. Quem Tiberina descensio festo illo die tanto gaudio affecit, quanto L. + +Nunc ita separantur, ut disiuncta sint, quo nihil potest esse perversius. Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Utrum igitur percurri omnem Epicuri disciplinam placet an de una voluptate quaeri, de qua omne certamen est? Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur. At iam decimum annum in spelunca iacet. + +Aliter enim nosmet ipsos nosse non possumus. Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Falli igitur possumus. Certe non potest. Octavio fuit, cum illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D. Quae cum essent dicta, finem fecimus et ambulandi et disputandi. + +Quas enim kakaw Graeci appellant, vitia malo quam malitias nominare. Vitae autem degendae ratio maxime quidem illis placuit quieta. Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid disciplinae. Claudii libidini, qui tum erat summo ne imperio, dederetur. Quod, inquit, quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen expetitur propter voluptatem. Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Summus dolor plures dies manere non potest? Nam prius a se poterit quisque discedere quam appetitum earum rerum, quae sibi conducant, amittere. Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. + +Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata. Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere. Idque testamento cavebit is, qui nobis quasi oraculum ediderit nihil post mortem ad nos pertinere? Nosti, credo, illud: Nemo pius est, qui pietatem-; Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Ut necesse sit omnium rerum, quae natura vigeant, similem esse finem, non eundem. Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum. + +Te enim iudicem aequum puto, modo quae dicat ille bene noris. Itaque contra est, ac dicitis; Si enim non fuit eorum iudicii, nihilo magis hoc non addito illud est iudicatum-. Si quicquam extra virtutem habeatur in bonis. Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest. Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis. + +Nunc ita separantur, ut disiuncta sint, quo nihil potest esse perversius. Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta. Non semper, inquam; Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia. Ita similis erit ei finis boni, atque antea fuerat, neque idem tamen; Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse? Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? Itaque fecimus. + +Putabam equidem satis, inquit, me dixisse. Praeterea sublata cognitione et scientia tollitur omnis ratio et vitae degendae et rerum gerendarum. Cave putes quicquam esse verius. + +Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, cum id ne in cena quidem posse videamur? Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria. Quod maxime efficit Theophrasti de beata vita liber, in quo multum admodum fortunae datur. Tu autem, si tibi illa probabantur, cur non propriis verbis ea tenebas? Septem autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt. Quam illa ardentis amores excitaret sui! Cur tandem? + +Quaerimus enim finem bonorum. Quo modo autem philosophus loquitur? Dat enim intervalla et relaxat. Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. + +Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur? Si longus, levis; Quid enim mihi potest esse optatius quam cum Catone, omnium virtutum auctore, de virtutibus disputare? + +Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam. Utilitatis causa amicitia est quaesita. Sed ad bona praeterita redeamus. Quod autem ratione actum est, id officium appellamus. Ipse Epicurus fortasse redderet, ut Sextus Peducaeus, Sex. Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam. + +Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate. Ergo adhuc, quantum equidem intellego, causa non videtur fuisse mutandi nominis. Item de contrariis, a quibus ad genera formasque generum venerunt. Certe, nisi voluptatem tanti aestimaretis. Non ego tecum iam ita iocabor, ut isdem his de rebus, cum L. Cum autem venissemus in Academiae non sine causa nobilitata spatia, solitudo erat ea, quam volueramus. Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta. Diodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris. + +Minime vero, inquit ille, consentit. Negat esse eam, inquit, propter se expetendam. Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur. Illud quaero, quid ei, qui in voluptate summum bonum ponat, consentaneum sit dicere. Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. + +Nobis Heracleotes ille Dionysius flagitiose descivisse videtur a Stoicis propter oculorum dolorem. Quid, de quo nulla dissensio est? Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Sin aliud quid voles, postea. Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres. Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum. Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus. + +Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio? Apparet statim, quae sint officia, quae actiones. Qui autem de summo bono dissentit de tota philosophiae ratione dissentit. Dolor ergo, id est summum malum, metuetur semper, etiamsi non aderit; + +Quando enim Socrates, qui parens philosophiae iure dici potest, quicquam tale fecit? Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit? Verba tu fingas et ea dicas, quae non sentias? Aliter enim nosmet ipsos nosse non possumus. Ita fit beatae vitae domina fortuna, quam Epicurus ait exiguam intervenire sapienti. Illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere. Si de re disceptari oportet, nulla mihi tecum, Cato, potest esse dissensio. + +Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Sunt enim prima elementa naturae, quibus auctis vírtutis quasi germen efficitur. Qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur? Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Graecis hoc modicum est: Leonidas, Epaminondas, tres aliqui aut quattuor; Serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, cornibus uti videmus boves, nepas aculeis. In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret. Sed haec omittamus; Ea, quae dialectici nunc tradunt et docent, nonne ab illis instituta sunt aut inventa sunt? Quamquam ab iis philosophiam et omnes ingenuas disciplinas habemus; + +Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Nisi enim id faceret, cur Plato Aegyptum peragravit, ut a sacerdotibus barbaris numeros et caelestia acciperet? Nam ante Aristippus, et ille melius. Quod autem satis est, eo quicquid accessit, nimium est; Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae? Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit? + +Conferam avum tuum Drusum cum C. Gloriosa ostentatio in constituendo summo bono. An potest, inquit ille, quicquam esse suavius quam nihil dolere? Primum quid tu dicis breve? Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. + +Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Quicquid enim a sapientia proficiscitur, id continuo debet expletum esse omnibus suis partibus; Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Oratio me istius philosophi non offendit; Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; + +Et non ex maxima parte de tota iudicabis? Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? Hoc unum Aristo tenuit: praeter vitia atque virtutes negavit rem esse ullam aut fugiendam aut expetendam. Illa videamus, quae a te de amicitia dicta sunt. Ergo et avarus erit, sed finite, et adulter, verum habebit modum, et luxuriosus eodem modo. + +Quis suae urbis conservatorem Codrum, quis Erechthei filias non maxime laudat? Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget. Hoc non est positum in nostra actione. At ille non pertimuit saneque fidenter: Istis quidem ipsis verbis, inquit; Vides igitur te aut ea sumere, quae non concedantur, aut ea, quae etiam concessa te nihil iuvent. Sed plane dicit quod intellegit. + +Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Peccata paria. Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Ergo infelix una molestia, fellx rursus, cum is ipse anulus in praecordiis piscis inventus est? Multa sunt dicta ab antiquis de contemnendis ac despiciendis rebus humanis; + +Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis idem mihi videri potest. Quonam, inquit, modo? Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. An vero, inquit, quisquam potest probare, quod perceptfum, quod. Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Quid de Platone aut de Democrito loquar? Haec igitur Epicuri non probo, inquam. + +Non potes, nisi retexueris illa. Nam Pyrrho, Aristo, Erillus iam diu abiecti. Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Negat enim summo bono afferre incrementum diem. Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Et quod est munus, quod opus sapientiae? + +Nam prius a se poterit quisque discedere quam appetitum earum rerum, quae sibi conducant, amittere. Et quae per vim oblatum stuprum volontaria morte lueret inventa est et qui interficeret filiam, ne stupraretur. Id enim volumus, id contendimus, ut officii fructus sit ipsum officium. Facillimum id quidem est, inquam. Dici enim nihil potest verius. + +Satis est ad hoc responsum. Quis est, qui non oderit libidinosam, protervam adolescentiam? Quare hoc videndum est, possitne nobis hoc ratio philosophorum dare. + +An hoc usque quaque, aliter in vita? Ne in odium veniam, si amicum destitero tueri. Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit? Tum ille: Ain tandem? Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Haec quo modo conveniant, non sane intellego. Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus. Quid ergo aliud intellegetur nisi uti ne quae pars naturae neglegatur? + +Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Hoc Hieronymus summum bonum esse dixit. Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, cornibus uti videmus boves, nepas aculeis. Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate. In eo enim positum est id, quod dicimus esse expetendum. + +Quare hoc videndum est, possitne nobis hoc ratio philosophorum dare. Quamquam id quidem, infinitum est in hac urbe; Nam si beatus umquam fuisset, beatam vitam usque ad illum a Cyro extructum rogum pertulisset. Transfer idem ad modestiam vel temperantiam, quae est moderatio cupiditatum rationi oboediens. Invidiosum nomen est, infame, suspectum. Septem autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt. Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Si ista mala sunt, in quae potest incidere sapiens, sapientem esse non esse ad beate vivendum satis. Quia, si mala sunt, is, qui erit in iis, beatus non erit. Ergo illi intellegunt quid Epicurus dicat, ego non intellego? + +Habes, inquam, Cato, formam eorum, de quibus loquor, philosophorum. Ecce aliud simile dissimile. Cur id non ita fit? Non enim quaero quid verum, sed quid cuique dicendum sit. Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae paulo ante dixi. + +Vulgo enim dicitur: Iucundi acti labores, nec male Euripidesconcludam, si potero, Latine; Transfer idem ad modestiam vel temperantiam, quae est moderatio cupiditatum rationi oboediens. Quid ergo attinet dicere: Nihil haberem, quod reprehenderem, si finitas cupiditates haberent? An hoc usque quaque, aliter in vita? Quid igitur dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum? Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere? Quae cum essent dicta, discessimus. + +A quibus propter discendi cupiditatem videmus ultimas terras esse peragratas. Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Sed quia studebat laudi et dignitati, multum in virtute processerat. Nam bonum ex quo appellatum sit, nescio, praepositum ex eo credo, quod praeponatur aliis. Ampulla enim sit necne sit, quis non iure optimo irrideatur, si laboret? Ut optime, secundum naturam affectum esse possit. Quae enim adhuc protulisti, popularia sunt, ego autem a te elegantiora desidero. Cum autem venissemus in Academiae non sine causa nobilitata spatia, solitudo erat ea, quam volueramus. + +Ait enim se, si uratur, Quam hoc suave! dicturum. Sed finge non solum callidum eum, qui aliquid improbe faciat, verum etiam praepotentem, ut M. + +Quod cum ille dixisset et satis disputatum videretur, in oppidum ad Pomponium perreximus omnes. Tum Piso: Quoniam igitur aliquid omnes, quid Lucius noster? Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; Videsne quam sit magna dissensio? Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? + +Invidiosum nomen est, infame, suspectum. Quamquam non negatis nos intellegere quid sit voluptas, sed quid ille dicat. Sin aliud quid voles, postea. Quid est igitur, cur ita semper deum appellet Epicurus beatum et aeternum? Quae hic rei publicae vulnera inponebat, eadem ille sanabat. Nam quid possumus facere melius? Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Sed finge non solum callidum eum, qui aliquid improbe faciat, verum etiam praepotentem, ut M. + +Quis istud possit, inquit, negare? Memini vero, inquam; Itaque his sapiens semper vacabit. Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. + +Quis Pullum Numitorium Fregellanum, proditorem, quamquam rei publicae nostrae profuit, non odit? Nos commodius agimus. Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Cur iustitia laudatur? Quid enim tanto opus est instrumento in optimis artibus comparandis? Quod autem meum munus dicis non equidem recuso, sed te adiungo socium. Et quod est munus, quod opus sapientiae? Nobis aliter videtur, recte secusne, postea; + +Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Quid paulo ante, inquit, dixerim nonne meministi, cum omnis dolor detractus esset, variari, non augeri voluptatem? Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? + +Ubi ut eam caperet aut quando? Nam ante Aristippus, et ille melius. Nam aliquando posse recte fieri dicunt nulla expectata nec quaesita voluptate. Si enim ad populum me vocas, eum. Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam. Ego vero isti, inquam, permitto. Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Minime id quidem, inquam, alienum, multumque ad ea, quae quaerimus, explicatio tua ista profecerit. Minime vero istorum quidem, inquit. + +Nunc ita separantur, ut disiuncta sint, quo nihil potest esse perversius. Sed fac ista esse non inportuna; Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Cur igitur, inquam, res tam dissimiles eodem nomine appellas? Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? + +Eam tum adesse, cum dolor omnis absit; Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Sin te auctoritas commovebat, nobisne omnibus et Platoni ipsi nescio quem illum anteponebas? + +Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Sint ista Graecorum; Dat enim intervalla et relaxat. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Quaesita enim virtus est, non quae relinqueret naturam, sed quae tueretur. Intrandum est igitur in rerum naturam et penitus quid ea postulet pervidendum; Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; Quae contraria sunt his, malane? Sed virtutem ipsam inchoavit, nihil amplius. At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate. Theophrastus mediocriterne delectat, cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos? + +Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum. Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest. Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; Sed est forma eius disciplinae, sicut fere ceterarum, triplex: una pars est naturae, disserendi altera, vivendi tertia. An vero displicuit ea, quae tributa est animi virtutibus tanta praestantia? Non potes, nisi retexueris illa. Nam, ut sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt. Sed fac ista esse non inportuna; + +Vidit Homerus probari fabulam non posse, si cantiunculis tantus irretitus vir teneretur; In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. At vero illa, quae Peripatetici, quae Stoici dicunt, semper tibi in ore sunt in iudiciis, in senatu. Quod quidem iam fit etiam in Academia. Nam aliquando posse recte fieri dicunt nulla expectata nec quaesita voluptate. Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim? Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P. + +Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim? Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. An vero displicuit ea, quae tributa est animi virtutibus tanta praestantia? Te enim iudicem aequum puto, modo quae dicat ille bene noris. Num igitur dubium est, quin, si in re ipsa nihil peccatur a superioribus, verbis illi commodius utantur? Comprehensum, quod cognitum non habet? Nam aliquando posse recte fieri dicunt nulla expectata nec quaesita voluptate. Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret. Item de contrariis, a quibus ad genera formasque generum venerunt. Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae polliceretur, Oblivionis, inquit, mallem. + +Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. Tubulo putas dicere? Sin kakan malitiam dixisses, ad aliud nos unum certum vitium consuetudo Latina traduceret. Si longus, levis dictata sunt. Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest. + +Quis hoc dicit? Ergo adhuc, quantum equidem intellego, causa non videtur fuisse mutandi nominis. Si autem id non concedatur, non continuo vita beata tollitur. Nunc ita separantur, ut disiuncta sint, quo nihil potest esse perversius. Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. Sit, inquam, tam facilis, quam vultis, comparatio voluptatis, quid de dolore dicemus? + +Sic consequentibus vestris sublatis prima tolluntur. Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior. Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Nihil ad rem! Ne sit sane; + +Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis Epicurum nosse quam ceteros. Quid me istud rogas? Quem si tenueris, non modo meum Ciceronem, sed etiam me ipsum abducas licebit. Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. + +Primum Theophrasti, Strato, physicum se voluit; Si alia sentit, inquam, alia loquitur, numquam intellegam quid sentiat; Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Tu autem inter haec tantam multitudinem hominum interiectam non vides nec laetantium nec dolentium? Multoque hoc melius nos veriusque quam Stoici. + +Color egregius, integra valitudo, summa gratia, vita denique conferta voluptatum omnium varietate. Quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magnopere censeo. Quo studio cum satiari non possint, omnium ceterarum rerum obliti níhil abiectum, nihil humile cogitant; Negat esse eam, inquit, propter se expetendam. Quid ergo? Haec dicuntur inconstantissime. Tu autem, si tibi illa probabantur, cur non propriis verbis ea tenebas? Deinde dolorem quem maximum? Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; + +Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers? Tollenda est atque extrahenda radicitus. Quare, quoniam de primis naturae commodis satis dietum est nunc de maioribus consequentibusque videamus. Sapientem locupletat ipsa natura, cuius divitias Epicurus parabiles esse docuit. Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret. Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus. Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. + +Praeclarae mortes sunt imperatoriae; Si enim, ut mihi quidem videtur, non explet bona naturae voluptas, iure praetermissa est; Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Cum autem in quo sapienter dicimus, id a primo rectissime dicitur. Torquatus, is qui consul cum Cn. Diodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris. Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet. + +Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Ita multa dicunt, quae vix intellegam. Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Pauca mutat vel plura sane; Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec. Pudebit te, inquam, illius tabulae, quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat. Longum est enim ad omnia respondere, quae a te dicta sunt. + +Sed quid minus probandum quam esse aliquem beatum nec satis beatum? De ingenio eius in his disputationibus, non de moribus quaeritur. Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur. Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Restant Stoici, qui cum a Peripateticis et Academicis omnia transtulissent, nominibus aliis easdem res secuti sunt. Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae paulo ante dixi. + +Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere. Res enim se praeclare habebat, et quidem in utraque parte. Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta. Isto modo, ne si avia quidem eius nata non esset. In qua si nihil est praeter rationem, sit in una virtute finis bonorum; Quis est enim, in quo sit cupiditas, quin recte cupidus dici possit? + +Sed virtutem ipsam inchoavit, nihil amplius. Si enim ad populum me vocas, eum. Claudii libidini, qui tum erat summo ne imperio, dederetur. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Quid dubitas igitur mutare principia naturae? Inde igitur, inquit, ordiendum est. Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret. Sed tamen est aliquid, quod nobis non liceat, liceat illis. Cum praesertim illa perdiscere ludus esset. Sed nonne merninisti licere mihi ista probare, quae sunt a te dicta? + +Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Sine ea igitur iucunde negat posse se vivere? Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. + +Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. Quod autem principium officii quaerunt, melius quam Pyrrho; Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; Atque haec ita iustitiae propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia. Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. Urgent tamen et nihil remittunt. + +Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae paulo ante dixi. Disserendi artem nullam habuit. Sin te auctoritas commovebat, nobisne omnibus et Platoni ipsi nescio quem illum anteponebas? Quid nunc honeste dicit? Negare non possum. Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; + +Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum. Nos commodius agimus. At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Beatus sibi videtur esse moriens. Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt. Aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incontentae sint. Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. + +Tertium autem omnibus aut maximis rebus iis, quae secundum naturam sint, fruentem vivere. Quis enim redargueret? Nec vero sum nescius esse utilitatem in historia, non modo voluptatem. An hoc usque quaque, aliter in vita? Ergo in utroque exercebantur, eaque disciplina effecit tantam illorum utroque in genere dicendi copiam. Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. + +Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Quod autem ratione actum est, id officium appellamus. Quis suae urbis conservatorem Codrum, quis Erechthei filias non maxime laudat? Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in discordia dominorum domus; Cum autem negant ea quicquam ad beatam vitam pertinere, rursus naturam relinquunt. + +Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis idem mihi videri potest. Et summatim quidem haec erant de corpore animoque dicenda, quibus quasi informatum est quid hominis natura postulet. Aufert enim sensus actionemque tollit omnem. Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Bonum negas esse divitias, praeposìtum esse dicis? Septem autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt. Quem Tiberina descensio festo illo die tanto gaudio affecit, quanto L. Et non ex maxima parte de tota iudicabis? + +Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat; Non igitur de improbo, sed de callido improbo quaerimus, qualis Q. Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn. Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Ita graviter et severe voluptatem secrevit a bono. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Ut necesse sit omnium rerum, quae natura vigeant, similem esse finem, non eundem. Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. Itaque in rebus minime obscuris non multus est apud eos disserendi labor. + +Non quaero, quid dicat, sed quid convenienter possit rationi et sententiae suae dicere. Nam ista vestra: Si gravis, brevis; + +Sed ego in hoc resisto; Experiamur igitur, inquit, etsi habet haec Stoicorum ratio difficilius quiddam et obscurius. Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur. In quibus doctissimi illi veteres inesse quiddam caeleste et divinum putaverunt. Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in discordia dominorum domus; Superiores tres erant, quae esse possent, quarum est una sola defensa, eaque vehementer. + +Quid in isto egregio tuo officio et tanta fide-sic enim existimo-ad corpus refers? Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate. Si mala non sunt, iacet omnis ratio Peripateticorum. Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune. Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; + +Quae similitudo in genere etiam humano apparet. Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Isto modo ne improbos quidem, si essent boni viri. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. + +Itaque eos id agere, ut a se dolores, morbos, debilitates repellant. An vero, inquit, quisquam potest probare, quod perceptfum, quod. Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Ita fit beatae vitae domina fortuna, quam Epicurus ait exiguam intervenire sapienti. Cum autem in quo sapienter dicimus, id a primo rectissime dicitur. Indicant pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur. Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. Sed quid sentiat, non videtis. + +Longum est enim ad omnia respondere, quae a te dicta sunt. Facit igitur Lucius noster prudenter, qui audire de summo bono potissimum velit; Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur? + +At Zeno eum non beatum modo, sed etiam divitem dicere ausus est. Recte dicis; Tum ille: Ain tandem? Commoda autem et incommoda in eo genere sunt, quae praeposita et reiecta diximus; Ampulla enim sit necne sit, quis non iure optimo irrideatur, si laboret? Cuius quidem, quoniam Stoicus fuit, sententia condemnata mihi videtur esse inanitas ista verborum. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Quae autem natura suae primae institutionis oblita est? + +Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis. Nosti, credo, illud: Nemo pius est, qui pietatem-; At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate. Certe non potest. Quid nunc honeste dicit? Videsne quam sit magna dissensio? + +Quid, quod res alia tota est? Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Ait enim se, si uratur, Quam hoc suave! dicturum. Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P. Ne amores quidem sanctos a sapiente alienos esse arbitrantur. + +Sed ille, ut dixi, vitiose. Itaque his sapiens semper vacabit. Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere. Tollitur beneficium, tollitur gratia, quae sunt vincla concordiae. Mihi enim satis est, ipsis non satis. Animi enim quoque dolores percipiet omnibus partibus maiores quam corporis. Falli igitur possumus. Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Mihi enim satis est, ipsis non satis. + +Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Prave, nequiter, turpiter cenabat; Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? + +Sed finge non solum callidum eum, qui aliquid improbe faciat, verum etiam praepotentem, ut M. Sed quid sentiat, non videtis. Cetera illa adhibebat, quibus demptis negat se Epicurus intellegere quid sit bonum. Erit enim mecum, si tecum erit. A quibus propter discendi cupiditatem videmus ultimas terras esse peragratas. Ratio enim nostra consentit, pugnat oratio. Aliam vero vim voluptatis esse, aliam nihil dolendi, nisi valde pertinax fueris, concedas necesse est. Tum ille timide vel potius verecunde: Facio, inquit. Vestri haec verecundius, illi fortasse constantius. Ita prorsus, inquam; + +Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior potest. Cur igitur, inquam, res tam dissimiles eodem nomine appellas? Pudebit te, inquam, illius tabulae, quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat. Itaque primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates fieri propter voluptatem; Hoc est dicere: Non reprehenderem asotos, si non essent asoti. Dici enim nihil potest verius. Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. Sed haec nihil sane ad rem; + +Atque hoc loco similitudines eas, quibus illi uti solent, dissimillimas proferebas. Ita enim se Athenis collocavit, ut sit paene unus ex Atticis, ut id etiam cognomen videatur habiturus. An quod ita callida est, ut optime possit architectari voluptates? Sed plane dicit quod intellegit. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut retinere virtutem. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem? Nec vero sum nescius esse utilitatem in historia, non modo voluptatem. Cur post Tarentum ad Archytam? Ut placet, inquit, etsi enim illud erat aptius, aequum cuique concedere. Et certamen honestum et disputatio splendida! omnis est enim de virtutis dignitate contentio. + +Res tota, Torquate, non doctorum hominum, velle post mortem epulis celebrari memoriam sui nominis. An vero, inquit, quisquam potest probare, quod perceptfum, quod. Primum cur ista res digna odio est, nisi quod est turpis? Naturales divitias dixit parabiles esse, quod parvo esset natura contenta. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; At tu eadem ista dic in iudicio aut, si coronam times, dic in senatu. Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo modo loqueretur, intellegere, quid diceret? + +Bonum integritas corporis: misera debilitas. Addidisti ad extremum etiam indoctum fuisse. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Te enim iudicem aequum puto, modo quae dicat ille bene noris. Quid enim possumus hoc agere divinius? + +Quid, quod res alia tota est? Atque hoc loco similitudines eas, quibus illi uti solent, dissimillimas proferebas. Sed ego in hoc resisto; Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus. Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam. Nec enim, dum metuit, iustus est, et certe, si metuere destiterit, non erit; A mene tu? Cur post Tarentum ad Archytam? Ergo et avarus erit, sed finite, et adulter, verum habebit modum, et luxuriosus eodem modo. + +Summae mihi videtur inscitiae. Haec igitur Epicuri non probo, inquam. Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione dignum amaverunt. Ut nemo dubitet, eorum omnia officia quo spectare, quid sequi, quid fugere debeant? Alterum significari idem, ut si diceretur, officia media omnia aut pleraque servantem vivere. Ita credo. + +Sint ista Graecorum; Sit, inquam, tam facilis, quam vultis, comparatio voluptatis, quid de dolore dicemus? Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Hoc non est positum in nostra actione. Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Nam, ut sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt. + +Graece donan, Latine voluptatem vocant. Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Facit enim ille duo seiuncta ultima bonorum, quae ut essent vera, coniungi debuerunt; Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres. Ad quorum et cognitionem et usum iam corroborati natura ipsa praeeunte deducimur. Quod eo liquidius faciet, si perspexerit rerum inter eas verborumne sit controversia. + +Effluit igitur voluptas corporis et prima quaeque avolat saepiusque relinquit causam paenitendi quam recordandi. Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam non dicente te intellego; Sed id ne cogitari quidem potest quale sit, ut non repugnet ipsum sibi. Ille enim occurrentia nescio quae comminiscebatur; Si de re disceptari oportet, nulla mihi tecum, Cato, potest esse dissensio. Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere? Quod eo liquidius faciet, si perspexerit rerum inter eas verborumne sit controversia. Quae cum dixisset, finem ille. Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; + +Sed ad bona praeterita redeamus. Ita cum ea volunt retinere, quae superiori sententiae conveniunt, in Aristonem incidunt; Cur tantas regiones barbarorum pedibus obiit, tot maria transmisit? Et quidem saepe quaerimus verbum Latinum par Graeco et quod idem valeat; Callipho ad virtutem nihil adiunxit nisi voluptatem, Diodorus vacuitatem doloris. + +Paulum, cum regem Persem captum adduceret, eodem flumine invectio? Si id dicis, vicimus. Scio enim esse quosdam, qui quavis lingua philosophari possint; Mihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius. Quid igitur, inquit, eos responsuros putas? Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit. + +Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Cur iustitia laudatur? Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. Sapiens autem semper beatus est et est aliquando in dolore; Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? + +Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Sed haec in pueris; + +Non est igitur voluptas bonum. Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Indicant pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur. Primum Theophrasti, Strato, physicum se voluit; Graccho, eius fere, aequalí? Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt. Et certamen honestum et disputatio splendida! omnis est enim de virtutis dignitate contentio. Quis est autem dignus nomine hominis, qui unum diem totum velit esse in genere isto voluptatis? Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Verum hoc idem saepe faciamus. + +Quid me istud rogas? Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt. Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Et quidem, inquit, vehementer errat; Sed ego in hoc resisto; Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. + +Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; Non quam nostram quidem, inquit Pomponius iocans; Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres. At enim, qua in vita est aliquid mali, ea beata esse non potest. Que Manilium, ab iisque M. + +Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Naturales divitias dixit parabiles esse, quod parvo esset natura contenta. Eodem modo is enim tibi nemo dabit, quod, expetendum sit, id esse laudabile. Facit igitur Lucius noster prudenter, qui audire de summo bono potissimum velit; Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. Quid est igitur, inquit, quod requiras? Nam si beatus umquam fuisset, beatam vitam usque ad illum a Cyro extructum rogum pertulisset. Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit? + +Quod vestri non item. Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus? Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit? An hoc usque quaque, aliter in vita? Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec: vacuitas doloris, divitiae, valitudo; + +Bestiarum vero nullum iudicium puto. Quid ergo aliud intellegetur nisi uti ne quae pars naturae neglegatur? Quae si potest singula consolando levare, universa quo modo sustinebit? Re mihi non aeque satisfacit, et quidem locis pluribus. Invidiosum nomen est, infame, suspectum. Hoc mihi cum tuo fratre convenit. + +Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Hoc non est positum in nostra actione. Praeclare enim Plato: Beatum, cui etiam in senectute contigerit, ut sapientiam verasque opiniones assequi possit. In schola desinis. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Nam Pyrrho, Aristo, Erillus iam diu abiecti. Bonum patria: miserum exilium. Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint. Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur. Iubet igitur nos Pythius Apollo noscere nosmet ipsos. +