diff --git a/section_001.md b/section_001.md index 9e5a7ff..1474017 100644 --- a/section_001.md +++ b/section_001.md @@ -41,6 +41,15 @@ Het “Dataspace Protocol connector experiment” is geschreven voor iedereen, d In het bijzonder richten we ons op iedereen, die betrokken is bij het uitwisselen van geo-informatie (of locatie-gebonden informatie), het toepassen van standaarden voor geo-informatie en de Nationale en Europese geo-informatie infrastructuur. Daarvoor worden in het experiment geografische datasets en diensten (API’s) gebruikt.
+## Aanpak experiment + +Voor de uitvoering van het experiment is de volgende aanpak gehanteerd. Volgens het concept van een ‘minimum viable data space’ is met twee of drie use cases binnen de casus Circulaire grondstromen een experiment uitgevoerd met vertrouwd en souvereign data delen. Daarbij is het open en gestandaardiseerd ‘Dataspace Protocol’ toegepast, dat is geïmplementeerd in diverse data connector software producten [[IDS-DCS]]. Er is gebruik gemaakt van de TNO Security Gateway (TSG), die als open source software beschikbaar is. +
+Een Minimum Viable Data Space (MVDS) is een combinatie van componenten die het mogelijk maken om een data space te creëren met net genoeg functies om bruikbaar te zijn voor veilige en soevereine data-uitwisseling tussen twee partijen, zoals gespecificeerd door de International Data Spaces Association (IDSA). Het doel van een MVDS is om het implementatieproces te stroomlijnen, waardoor het gemakkelijker en sneller wordt om een werkende data space te creëren met veilige en soevereine data-uitwisseling. Door te beginnen met een MVDS kan het ontwikkelteam snel itereren en reageren op de vereisten van de data space, door indien nodig aanpassingen te maken om aan de behoeften van gebruikers te voldoen. +
+Het MVDS concept willen we toepassen om het werk van het experiment te vergemakkelijken door de implementatietijd te verkorten (door lange details te vermijden die de eerste release zouden vertragen). Dit stelt ons in staat om te beginnen met een eerste werkende versie (waar veilige en soevereine data-uitwisseling tussen twee partijen wordt toegestaan), waar het ontwikkelteam de aannames over de vereisten van de data space kan herhalen, identificeren en erop kan reageren. + + ## Leeswijzer Hoofdstuk twee biedt algemene informatie en achtergronden bij het Dataspace Protocol en de IDS data connector. In hoofdstuk drie zijn de gebruikte begrippen opgenomen. Hoofdstuk vier word de opzet van het experiment toegelicht: de technische werking van het data space protocol en de data connector worden beschreven. In hoofdstuk vijf wordt de uitvoering van het experiment toegelicht; de data deel use cases voor Circulaire grondstromen geïntroduceerd en het data delen met de data connector toegelicht. Vervolgens wordt in hoofdstuk zes de opgedane bevindingen en evt. aanbevelingen vastgelegd. Tot slot, wordt in hoofdstuk een korte toelichting gegeven op het ontwikkelde online trainingsmateriaal zodat het experiment eenvoudig herhaalbaar is in praktijkworkshops. diff --git a/section_002.md b/section_002.md index 4e6e198..b6ee661 100644 --- a/section_002.md +++ b/section_002.md @@ -1,6 +1,7 @@ # Het Dataspace Protocol {#4CDCCFF6} ## International Data Spaces {#021221E8} + Het Dataspace Protocol is ontwikkeld door International Data Spaces Association. De International Data Spaces Association (IDSA) is op een missie om de toekomst van de wereldwijde, digitale economie te creëren met International Data Spaces (IDS), een veilig, soeverein systeem voor het delen van data waarin alle deelnemers de volledige waarde van hun data kunnen realiseren. IDS maakt het mogelijk om nieuwe "slimme diensten" en innovatieve bedrijfsprocessen in verschillende bedrijven en industrieën te laten werken, terwijl ervoor wordt gezorgd dat de zelfbepaalde controle over data gebruik (datasoevereiniteit) in handen blijft van dataproviders. De IDSA heeft tot doel de data-gedreven economie van de toekomst te ontsluiten door de blauwdruk te bieden voor veilige, zelfbepaalde data-uitwisseling tussen partners die elkaar vertrouwen. Dit is wat wordt aangeduid als ‘dataoevereiniteit’ en het is van vitaal belang, in het licht van het feit dat gegevenstoegang en -uitwisseling snel kritieke succesfactoren worden voor zowel bedrijven, overheid en particulieren als hele economieën. Tot nu toe hebben vooral bedrijven enorme hoeveelheden waardevolle data bewaard, die ze niet op hun eigen voorwaarden konden beheren, delen of te gelde konden maken. De IDSA heeft een referentiearchitectuur en een reeks overeenkomsten gedefinieerd die kunnen worden gebruikt om data spaces te creëren die vertrouwen tussen partners en een basis voor innovatieve, nieuwe bedrijfsmodellen, producten en diensten tot stand brengen. @@ -66,5 +67,47 @@ De control plane (controlelaag) is verantwoordelijk voor beheer en beslissingen
De IDS data connector in dit experiment werkt vervolgens met gestandaardiseerde protocollen en afspraken. Dat wordt het ‘Dataspace Protocol’ (kortweg DSP) genoemd. In de volgende paragraaf wordt de werking van het Dataspace Protocol verder beschouwd. +
+ +## Het Dataspace Protocol + +Het Dataspace Protocol is een cruciale stap in de richting van een nieuwe manier van data-uitwisseling, waarbij controle, veiligheid en interoperabiliteit centraal staan. Het biedt een gestandaardiseerde manier voor organisaties om data te delen zonder dat ze hun soevereiniteit over die data verliezen [[IDS-DSP]]. Vooral in sectoren waar vertrouwelijkheid en veiligheid van groot belang zijn, zoals gezondheidszorg, productie en logistiek, biedt dit protocol grote voordelen. De implementatie van het Dataspace Protocol heeft in de afgelopen jaren een behoorlijke vlucht genomen. Het Dataspace Protocol is een technische standaard en raamwerk dat bedoeld is om veilige en soepele data-uitwisseling mogelijk te maken tussen verschillende partijen en systemen. Dit protocol speelt een cruciale rol in het opzetten van een dataspace — een gedeelde digitale ruimte waarin organisaties data kunnen delen op een gecontroleerde, veilige en privacy vriendelijke manier. +
+Het Dataspace Protocol is ontworpen om een aantal belangrijke uitdagingen rond data-uitwisseling op te lossen: + +Voordelen van het Dataspace Protocol + +
+De onderstaande figuur ? [[DSCC-BP]] geeft een gedetailleerd overzicht van de belangrijke concepten, componenten en protocollen voor een data space, te weten ‘Identity Governance Scope’ (bovenaan), ‘Control Plane’ (midden) en ‘Data Plane’ (onderaan). Daarbinnen zijn data connectors (links en rechts) en is het data space prototol gepositioneerd (midden). De ondersteunende componenten, zoals de ‘Vocabulary Hub’ en de ‘Catalog’ zijn aan de onderzijde weergegeven. Deze twee intermediaire en ondersteunende diensten zorgen voor het gebruik van datamodellen en formaten (de ‘vocabulary hub’) en voor de publicatie en het vinden van data (de catalogus). Op rol en functies van deze laatste twee componenten gaan we hier niet verder in. + +
+ +
De globale systeemarchitectuur van het Dataspace Prototol [[DSCC-BP]]
+
+ +De figuur ? toont een systeemarchitectuur met drie hoofdlagen [[DSCC-BP]]: +1. ‘Identity governance scope’ met drie kerncomponenten: + - Identity register voor identiteitbeheer; + - Identity provider, die de identity management diensten levert; + - Identity manager, die de identiteiten en toegangsrechten beheert. +2. De control plane is de centrale laag voor beheer en coördinatie van uiteindelijk delen van de data (de datatransfer of -uitwisseling). De control plane kent eveneens enkele onderdelen met bijbehorende protocollen: + - Een catalog, die zorgt voor beschrijvingen (metadata) van data en diensten; + - Policy Negotiation, die onderhandelingen over toegangs- en gebruiksvoorwaarden faciliteert; + - Transfer Process Management, die ervoor dat voorbereidingen worden getroffen voor Beheert processen voor data-uitwisseling. Daarbij + - Policy Enforcement: Verantwoordelijk voor de naleving van de onderhandelde toegangs- en gebruiksvoorwaarden. +3. Data Plane(s) zorgt voor daadwerkelijke data-uitwisseling (data exchange). +
\ No newline at end of file